Η καρδιά του αθλητή - Υπερτροφική Μυοκαρδιοπάθεια

Το υπερηχογράφημα δεν είναι ικανό
να διαγνώσει την πάθηση στα
παιδιά και στους έφηβους

athlitiatriki, ygeiaonline, pathiseis, astheneies,
Κάθε άτομο που αθλείται επιβαρύνει τον καρδιακό μυ σε βαθμό ανάλογο της προσπάθειας που καταβάλλει. 
Εάν δηλαδή η άσκηση είναι έντονη, παρατεταμένη και συστηματική, η καρδιά πραγματοποιεί ένα έργο αρκετά μεγάλο. Πολύ μεγαλύτερο από εκείνο που απαιτείται στις φυσιολογικές συνθήκες. Έτσι ο καρδιακός μυς για να μπορέσει να αντιμετωπίσει την εντατική αθλητική προσπάθεια υπέρ-λειτουργεί και υπέρ-τρέφεται. Εάν αυτό γίνει συστηματικά και προοδευτικά, κατάλληλη προπόνηση, τότε το μυοκάρδιο επιστρατεύοντας κάθε εφεδρική του δυνατότητα, ξεπερνά κάθε πιθανή δυσλειτουργία, όσον αφορά την κυκλοφορία και την οξυγόνωση των ιστών. Εάν όμως η προπόνηση είναι ακατάλληλη, με έντονη ξαφνική επιφόρτιση, χωρίς επαρκή διαλείμματα ξεκούρασης κτλ., είναι δυνατόν ο αθλητής να «προδοθεί» από την καρδιά του, ιδιαίτερα εάν αυτή παρουσιάσει κάποιο παθολογικό πρόβλημα το οποίο προηγουμένως δεν έχει ανιχνευθεί. 

Στην αρχή της σωστής αθλητικής άσκησης εμφανίζεται μια σχετική προοδευτική βραδυκαρδία και υπερτροφία του μυοκαρδίου. Τα ευρήματα αυτά είναι ενδεικτικά της τακτικής και αξιόλογης προπόνησης και της ικανοποιητικής στάθμης του αθλητή. Στη συνέχεια επιβάλλεται προσεκτική τμηματική αύξηση της άσκησης, ώστε να δοθεί ο αναγκαίος χρόνος στη καρδιά και την κυκλοφορία να προσαρμοστούν στις νέες δυναμικές καταστάσεις. Σ’ αυτή τη φάση ο αθλητίατρος πρέπει να είναι κοντά στον αθλούμενο να ελέγχει και να εκτιμά κλινικά και παρακλινικά κάθε μεταβολή της καρδιοαναπνευστικής λειτουργίας του, έτσι ώστε να μη φθάσει ξαφνικά στο σημείο της παθολογικής υπερτροφίας και ισχαιμίας του μυοκαρδίου που μπορούν να επιφέρουν στον αθλητή και αυτόν ακόμη το θάνατο. Για παράδειγμα, ένας αθλητής σε ανάπαυση που αρχίζει να εμφανίζει ταχυκαρδία, αντί της προβλεπόμενης σχετικής βραδυκαρδίας ή που τερματίζει την προσπάθειά του με πολύ χαμηλή ή ιδιαίτερα αυξημένη πίεση, παρουσιάζει κυάνωση που πρέπει να ελεγχθεί με μεγάλη προσοχή και ιατρική επιμέλεια. 

Η ικανότητα του αθλητίατρου και αυτών που ασχολούνται με τον αθλητή ή τον αθλούμενο, είναι να τον οδηγήσουν στο υψηλότερο σημείο απόδοσης, χωρίς όμως την άμεση ή μετέπειτα καταστροφή της ανατομικής ή λειτουργικής του ικανότητας. 

Υπερτροφική Μυοκαρδιοπάθεια

Πολλές φορές έχουν αναφερθεί θάνατοι αθλητών ή αθλουμένων κατά τη διάρκεια της άθλησής τους. Μάλιστα εντύπωση προξενεί το γεγονός ότι, τα άτομα αυτά σχεδόν ποτέ δεν παραπονέθηκαν για προβλήματα υγείας. Οι περισσότεροι από τους θανάτους κατά την διάρκεια της αθλητικής δραστηριότητας οφείλονται σε μια πάθηση που λέγεται «υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια». 

Είναι μια πάθηση που μπορεί να αποβεί μοιραία σε κάθε αθλούμενο ακόμη και στη διάρκεια ενός αγώνα δρόμου ή ενός απλού τζόκινγκ. 

Η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια οφείλεται στην μεταλλαγή ενός γονιδίου σε μια από τις σημαντικότερες πρωτεΐνες των κυττάρων του καρδιακού μυός. Πιστεύεται δε ότι είναι κληρονομική. Η μεταλλαγή αυτή έχει σα συνέπεια την προοδευτική σκλήρυνση, βοηθούμενη και από την προπόνηση, του μυοκαρδίου, ο μυς που αποτελείται η καρδιά. Όταν ο βαθμός «σκλήρυνσης» είναι σημαντικός, η καρδιά πλέον δε μπορεί να αντιδράσει σε έντονα ερεθίσματα και είναι δυνατό να οδηγηθεί στη συγκοπή. 

Σημειώνουμε ότι οι αθλούμενοι, που έχουν την κληρονομική προδιάθεση, δεν αισθάνονται καμία παθολογική αδυναμία και γενικά δεν εμφανίζουν κανένα σύμπτωμα, θεωρούνται υγιή άτομα. Το υπερηχογράφημα της καρδιάς μπορεί να ανιχνεύσει την ασθένεια στους ενήλικες, όταν πλέον το μυοκάρδιο έχει υποστεί κάποια σκλήρυνση. Αντίθετα το υπερηχογράφημα δεν είναι ικανό να διαγνώσει την πάθηση στα παιδιά και στους έφηβους. Στην περίπτωση αυτή χρησιμοποιείται στο Πανεπιστήμιο του Λος Άντζελες και συγκεκριμένα από τον καθηγητή Dr. Watkins μία πολύπλοκη τεχνική γενετικής αναλύσεως με την οποία κατορθώνεται να ανιχνευθεί η μεταλλαγή του γονιδίου στους αθλούμενους που έχουν την κληρονομική προδιάθεση. Δυστυχώς η ειδική αυτή γενετική εξέταση είναι ακόμα στο ερευνητικό στάδιο και δεν έχει διατεθεί ακόμα στα νοσοκομεία. Αυτό σημαίνει ότι, τα παιδιά τουλάχιστον, είναι εκτεθειμένα στον κίνδυνο από την έντονη άσκηση γιατί ακριβώς δεν είναι δυνατό με το υπερηχογράφημα να εντοπισθεί η ασθένεια, όπως συμβαίνει με τους ενήλικες. Το απλό καρδιογράφημα στην περίπτωση αυτή δεν προσφέρει τίποτα το ουσιαστικό, καθώς επίσης και οι εξετάσεις του αίματος.