Σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα και πρόληψη

Μαθαίνω για τη Σεξουαλική Υγεία

Τα αφροδίσια νοσήματα ονομάζονται διεθνώς πλέον «Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα (ΣΜΝ)». Αυτά είναι: Σύφιλη, Βλεννόρροια, Μαλακόν έλκος, Αφροδίσιο ή Βουβωνικό Λεμφοκοκκίωμα, Αφροδίσιο ή Βουβωνικό Κοκκίωμα, Μη Ειδική Ουρηθρίτιδα (Επιπλοκές), Αιδιοκολπίτιδες, Σύνδρομο Πυελικής Φλεγμονής, Βαλανίτιδα, Ψώρα, Φθειρίαση Εφηβαίου

Ιογενούς αιτιολογίας: Οξυτενή Κονδυλώματα, Τέρμινθος μολυσματική, Έρπης γεννητικών οργάνων, Λοιμώξεις από μεγαλοκυτταροιούς, Λοιμώδης Μονοπυρήνωση, Ίωση MARBURG, Ηπατίτιδα Β, Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσοανεπάρκειας (AIDS). Τα πέντε πρώτα είναι τα παλαιά και καλώς γνωστά αφροδίσια νοσήματα, τα οποία μεταδίδονται με τη σεξουαλική επαφή. Τα υπόλοιπα είναι νοσήματα, η μετάδοση των οποίων, σε πολύ μεγάλο ποσοστό, είναι πολύ ευχερής και δυνητικώς εφικτή με την σεξουαλική επαφή. Γίνεται όμως και με άλλους τρόπους μεταδόσεως. Από αυτά, μεγάλη σπουδαιότητα εμφανίζουν σήμερα, τα ιογενούς αιτιολογίας Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα, είναι προφανές όμως ότι εις τα προαναφερόμενα ΣΜΝ ενδέχεται να προστεθούν και άλλα, ανάλογα με τον βαθμό μεταδοτικότητας που θα διαπιστωθεί ότι έχουν, δια μέσου της σεξουαλικής πρακτικής. Η σημασία των ΣΜΝ ήταν και εξακολουθεί να είναι μεγάλη για δυο κυρίως λόγους: Ο ένας είναι το γεγονός ότι η ύπαρξη τους συνδέεται με το ένστικτο της σεξουαλικότητας και με τη λειτουργία της αναπαραγωγής και διαιωνίσεως του είδους, έχουν δηλαδή απεριόριστη βιολογική δυναμική. Ο άλλος λόγος είναι ότι ενέχουν πολύ μεγάλη ιατροκοινωνική σπουδαιότητα με συνέπειες ψυχολογικές, οικογενειακές, κοινωνικές, οικονομικές και λοιπά. 

Από την εποχή που συνειδητοποιήθηκε η ύπαρξή τους (16ος αιώνας) η πρόληψη ήταν και εξακολουθεί να είναι μέχρι σήμερα το ζητούμενο. Η πρόληψη στηρίχθηκε κυρίως, κατά το 1ο ήμισυ του 20ου αιώνα εις την εκφοβιστική πολιτική και την προβολή των νοσηρών φαινομένων. Βιβλικές εικόνες, δογματική καμπάνια, απειλή καταστροφής ήταν οι συνήθεις πρακτικές του λεγομένου «αντί-αφροδισιακού αγώνα». Μετά το 1950 όμως και ιδιαίτερα στη δεκαετία του 1970, οι προσπάθειες για την Πρόληψη εστιάσθηκαν στην δόκιμη Ενημέρωση. 

Πράγματι, η Πρόληψη, ιδιαίτερα σήμερα, ενέχει πολύ μεγάλη σημασία γιατί αφ΄ ενός μεν η αύξηση των, ιογενούς αιτιολογίας ΣΜΝ (έρπης, κονδυλώματα), είναι εξαιρετικώς υψηλή και συνοδεύεται από μείζονος σπουδαιότητας συνέπειες, αφ΄ ετέρου δε, η ραγδαία επιδημική εξάπλωση του AIDS είναι καταστρεπτική από κάθε άποψη. Η επιδημία του AIDS εμφανίζει τις ίδιες περίπου αναλογίες με εκείνη της Συφιλίδος στις αρχές του 20ου αιώνα. 

Οι βασικές αρχές Πρόληψης χωρίζονται σε δύο ενότητες. Αυτές είναι:

α. Οι γενικές αρχές πρόληψης και 

β. Η Ειδική Μεθοδολογία Σεξ. Διαπαιδαγώγησης και η Συμβουλευτική πρακτική. 

Γενικές αρχές πρόληψης

Μία και μοναδική βασική αρχή υπάρχει. Αυτή είναι η κατανόηση από τις Κρατικές Αρχές και την Κοινή Γνώμη ότι η Πρόληψη των ΣΜΝ και των ιατροκοινωνικών, οικογενειακών, ψυχολογικών κλ.π συνεπειών τους γίνεται μέσα από: 

1. Την αναγνώριση και παραδοχή της βιολογικής δυναμικής του σεξουαλικού ενστίκτου. 

2. Την μελέτη των τάσεων και των πρακτικών της σεξουαλικής συμπεριφοράς των ατόμων κατά την σύγχρονη εποχή του προσεγγίζοντος 2015. 

3. Την, επί τη βάσει των προαναφερομένων, ανάπτυξη μεθόδων «Ειδικής Ενημέρωσης» σε διάφορα επίπεδα ηλικιών. Η δόκιμη και ορθή ενημέρωση σημαίνει επιτυχή πολιτική Πρόληψης. 

4. Την απόρριψη και μη χρησιμοποίηση της δογματικής, εκφοβιστικής πολιτικής η οποία εφαρμόσθηκε κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα. Η μεθοδολογία αυτή στηριζόταν στην πρόκληση συγκλονιστικών εντυπώσεων προς στιγμήν, αλλά πολύ σύντομα ακολουθούσε η απώθηση των εντυπώσεων αυτών. Με άλλα λόγια τελικώς δεν έμενε τίποτα. 

5. Την ανάπτυξη υγειονομικών υπηρεσιών και ειδικών κέντρων υγειονομικής εξυπηρέτησης και εφαρμογής συμβουλευτικής πολιτικής. 

Ας σημειωθεί εδώ ότι η πνευματική ωριμότητα σήμερα των νέων ανθρώπων βρίσκεται σε υψηλότερο επίπεδο απ΄ ότι ήταν αντίστοιχα μερικές δεκαετίες πριν. Επί πλέον, οι σεξουαλικές σχέσεις των νέων ατόμων εμφανίζονται να είναι είτε μόνιμες είτε παροδικές με χαρακτήρες μονογαμικότητας. Υποστηρίζεται τέλος, ότι και σήμερα οι νέοι δεν στερούνται ιδεαλισμού και ηθικής σε σύγκριση με παλαιότερες γενιές. 

Ειδική Μεθοδολογία Σεξουαλικής Διαπαιδαγώγησης και Συμβουλευτική πρακτική

Η ορθή-δόκιμη Σεξ διαπαιδαγώγηση είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της πρόληψης από τα ΣΜΝ και είναι ήδη επιβεβλημένη σε ορισμένες χώρες από το 1983. Η μεθοδολογία αυτή στηρίζεται στη δημιουργία και ανάπτυξη ατόμων με επίγνωση των δεδομένων και με την ανάπτυξη τάσεων υπεύθυνου τρόπου σεξουαλικής ζωής. Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση γίνεται σε διάφορα επίπεδα ηλικιών με εξειδικευμένους τρόπους διδασκαλίας δια μέσου των Σχολείων. Παραλλήλως επιβάλλεται να γίνεται, δια μέσου των Μ.Μ.Ε., του Τύπου, της Οικογένειας, της φιλικής συντροφιάς και εκδηλώσεων στους χώρους εργασίας. Υπάρχουν και εφαρμόζονται ήδη ειδικά προγράμματα από το 1970 και 1976 σε προηγμένες χώρες. 

Οι κανόνες της Συμβουλευτικής Πρακτικής συνοψίζονται ως εξής:

Μάθε να προστατεύεις τον εαυτό σου. Να θυμάσαι ότι είσαι κατά το ήμισυ υπεύθυνος για οτιδήποτε κακό θα σου συμβεί.

Μάθε να αποφεύγεις περιστασιακές, βιαστικές και ανεύθυνες, σεξουαλικές σχέσεις από τις οποίες δεν γνωρίζεις τι θα προκύψει.

Να θυμάσαι ότι για μια στιγμιαία απόλαυση υπάρχει πιθανότητα (ελάχιστη ή σημαντική) να υπογράψεις την καταδίκη της ζωής σου και να φέρεις συμφορά στην οικογένειά σου.

Να θυμάσαι ότι το προφυλακτικό είναι η σωτηρία σου, αν βρεθείς σε τέτοιες συνθήκες (αφορά και τα δύο φύλα).

Μάθε να χρησιμοποιείς το προφυλακτικό έγκαιρα και σωστά (αφορά και τα δύο φύλα).

Να θυμάσαι ότι, όσο νωρίτερα γίνει η διάγνωση, τόσο ευκολότερα και πιο τέλεια είναι η αποτελεσματική θεραπεία (π.χ. Σύφιλη).

Να μην ντραπείς ποτέ να ενημερώσεις τον γιατρό και να του πεις την αλήθεια γιατί αλλιώς δημιουργούνται εμπόδια στην αποκατάσταση της υγείας σου.

Αν έχεις άτακτο τρόπο ζωής με πολλές και ποικίλες σεξουαλικές επαφές με αμφιλεγόμενα άτομα, φρόντισε να υποβάλλεσαι σε περιοδικό ιατρικό έλεγχο από 2 έως 6 φορές το χρόνο, π.χ. η συμπτωματολογία της συφιλίδος είναι εύκολο να επικαλυφθεί σήμερα από πολλές αιτίες (καθαριότητα, αντισηπτικά σαπούνια, τυχαία λήψη αντιβιοτικών κ.λπ.) χωρίς όμως να έχει σταματήσει η φυσική πορεία της νόσου. Έτσι, κάποτε οι βλάβες θα είναι ανεπανόρθωτες και μη ανατάξιμες. Αντίθετα, η εφαρμογή θεραπείας στην αρχή της νόσου εξασφαλίζει απολύτως την ίαση.

Εάν υπάρχει ανοσοκαταστολή σε ένα άτομο (π.χ. χρόνια κορτιζονοθεραπεία, χημειοθεραπεία, AIDS κ.λπ.), ο κίνδυνος μολύνσεως γίνεται μεγαλύτερος και χρειάζεται μεγαλύτερη προφύλαξη.

Το κάπνισμα, ένεκα της παρουσίας χημικών καρκινογόνων εις τον τράχηλων της μήτρας επενεργεί συνεργιστικώς και υποβοηθά την ογκογενετική δράση μερικών στελεχών του ιού των κονδυλωμάτων (ΗPV).

Κλείνοντας, θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι στην Ελλάδα, εφαρμόσθηκαν επιτυχώς κατά το παρελθόν μέτρα Υγειονομικής Προστασίας έναντι των ΣΜΝ. Από την δεκαετία του 1920 και μέχρι σήμερα η παροχή υπηρεσιών από τα Κρατικά Νοσοκομεία γίνεται απολύτως δωρεάν για τα νοσήματα αυτά ένεκα της κοινωνικής σημασίας τους. 

Βιβλιογραφία

Roberton HHD, McMillan A, Young H. Health education and Sexually Transmitted Disease. In: Clinical Practice in sex. Trans. Dis., Churchill Livingstone, Edinburgh, London, 1989. 

Oriel DJ, Harris WRJ. Sexually Transmitted Disease. Churchill Livingstone, Edinburgh, London, 1986. 

Στρατηγός Ι. (1990) Επιδημιολογικές παρατηρήσεις και συναφή ιατροκοινωνικά φαινόμενα εις το χώρο της σύγχρονης Αφροδισιολογίας. Ελλ. Επιθεώρηση Δερματολογίας Αφροδισιολογίας, τόμος 1, σελ. 20-21. 

J. WHO – Control of Sexually Transmitted disease, 1985b, Geneva.
Διάβασε επίσης: Προστατέψτε την σεξουαλική υγεία του παιδιού σας