 |
| Τοξικομανία |
Η τοξικομανία είναι η συστηματική κατάχρηση χημικών ουσιών με πρόκληση οργανικής εξαρτήσεως. Ψυχοπαθολογικά και αιτιολογικά, η τοξικομανία, όπως ο αλκοολισμός, συνδέονται με τις διαταραχές της προσωπικότητος και της συμπεριφοράς. Έτσι για τον τοξικομανή, η χρήση της τοξικής ουσίας έχει σκοπό την αναπλήρωση της αισθήσεως του ψυχικού κενού και την μετρίαση του άγχους της απώλειας.
Η αδυναμία του εγώ και η αδυναμία να υποστεί στερήσεις, το ανικανοποίητο που χαρακτηρίζει τη μεταιχμιακή προσωπικότητα και η έλλειψη κρίσεως και αξιών, συντελούν στην διατήρηση της χρήσης και την δυσχέρεια της απεξαρτήσεως.
Άλλοι προδιαθεσιακοί παράγοντες είναι η ύπαρξη χαλαρών και χωρίς ψυχικές και ηθικές αξίες οικογενειακών δεσμών και δομών, όπως επίσης η κοινωνική απομόνωση του ιδίου του τοξικομανούς (δημιουργία σχέσεων στο περιθώριο της κοινωνίας, η ιδιοσυγκρασία, συχνά αντικοινωνική, του ατόμου) καθώς και η κοινωνική απόρριψη προς τον χρήστη.
Βέβαια, σημαντικό ρόλο για την εξάπλωση της τοξικομανίας έχει η οικονομική και η διοικητική παράμετρος του θέματος.
Η επέκταση της τοξικομανίας προς όλο και νεότερες ηλικίες είναι αντιπροσωπευτική της ολοένα αυξανόμενης αδυναμίας οριοθετήσεως και αποδοχής των ορίων.
Η ανωριμότητα τόσο του οικογενειακού πλαισίου όσο και των νέων, αδυνατώντας να μεταβολίσουν ψυχικά και νοητικά έναν καταιγισμό ερεθισμάτων «απόλαυσης», καθιστούν αδύνατη την ικανότητα λήψεως αποφάσεων και επιλογών, ο οποίες χαρακτηρίζουν την ωριμότητα, αλλά και συνεπάγονται τη στέρηση ή την τοποθέτηση ορίων στην απόκτηση «ακόμα μιας απόλαυσης».
Άρα, η ικανοποιητική καλή διαπαιδαγώγηση, όχι μόνον ως προς την καταστροφή της ψυχικής και της σωματικής υγείας από τα ναρκωτικά, αλλά κυρίως ως προς την ψυχική και νοητική ωρίμανση και την δυνατότητα ψυχικής επεξεργασίας των ερεθισμών, είναι ένας βασικός και κεντρικός παράγων για την αποφυγή αναπτύξεως εξαρτήσεων.
Πέρα από τις επί μέρους φαρμακολογικές παρενέργειες της κάθε ουσίας, η συνεχής χρήση των ψυχοτρόπων ουσιών, ή η επανάληψη της χρήσης κατά χρονικά διαστήματα, δημιουργεί επιπρόσθετες καταστάσεις στον ανθρώπινο οργανισμό.
Πρόκειται, αφ’ ενός μεν για την ανάπτυξη ανοχής και εθισμού προς τη χρησιμοποιούμενη ουσία, με βαθμιαία απώλεια της επιθυμητής δράσης της, έτσι ώστε, ν’ απαιτούνται ολονέν και μεγαλύτερες δόσεις για την επίτευξη του προσδοκομένου αποτελέσματος. Η προοδευτική αύξηση της ουσίας συνοδεύεται, βέβαια, από τη βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη επαύξηση των παρενεργειών, που επιφέρει αυτή στον οργανισμό, λόγω υπέρβασης της τοξικής δόσης της.
Αφ’ ετέρου, πρόκειται για την ανάπτυξη ενός άλλου φαινομένου, είτε εξ αρχής είτε ως συνέπεια του εθισμού, οπότε αναστέλλεται μεν αυτός, αλλά δημιουργείται η φαρμακευτική εξάρτηση του ατόμου. Αυτή χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση έντονων οργανικών και λειτουργικών συμπτωμάτων αποστέρησης, όταν διακοπεί η πρόσληψη της ψυχοτρόπου ουσίας, προς την οποίαν ο χρήστης έχει πλέον συνδεθεί άρρηκτα και ασφυκτικά.
Όπως προαναφέρθηκε, η έναρξη χρήσης αυτών των εξαρτησιογόνων ουσιών εξαρτάται από ποικίλους βιολογικούς, ψυχολογικούς και κοινωνικούς παράγοντες. Πέραν, όμως, από αυτούς, οι οποίοι, μπορούν, κατά το μάλλον ή ήττον, να θεωρηθούν ως «επίκτητοι», υπάρχουν και προδιαθεσικοί παράγοντες, που αφορούν το επί μέρους άτομο-χρήστη και συμβάλλουν στην ανάπτυξη του εθισμού και της «εξάρτησης» από κάποια ουσία.
Σ’ αυτούς τους προδιαθεσικούς παράγοντες συμμετέχουν τόσον η συμπεριφορά των χημικών διαβιβαστών, για τη δεδομένη ουσία, οι οποίοι βρίσκονται στους εγκεφαλικούς νευρώνες του χρήστη, όσον και ο χαρακτήρας και η εν γένει προσωπικότητά του. Αυτή, πάλι, επηρεάζεται όχι μόνον από την κληρονομικότητα και την ανατροφή του, αλλά και από τη βιολογική συμπεριφορά του υποθαλάμου, μιας πολύ μικρής περιοχής στη βάση του εγκεφάλου. Ο υποθάλαμος, σε συνεχή αλληλοεπίδραση με την πολλαπλή ενδοκρινική λειτουργία της υπόφυσης, που βρίσκεται ακριβώς κάτω από αυτόν, ελέγχει και ρυθμίζει τη συναισθηματική μας διάθεση, τις επιθυμίες και τις επιδιώξεις μας, οι οποίες, βέβαια, υπόκεινται στον περαιτέρω τελικό έλεγχο των ανωτέρων διανοητικών κέντρων, που βρίσκονται στο φλοιό του εγκεφάλου μας.
Παράλληλα προς τους ατομικούς προδιαθεσικούς παράγοντες, για την ανάπτυξη της εξάρτησης του χρήστη από ψυχοτρόπες ουσίες, υπεισέρχονται και γενικότεροι περιβαλλοντικοί παράγοντες που την επηρεάζουν θετικά ή αρνητικά. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται η καλλιέργεια, η παιδεία και η πολιτισμική στήριξη των ατόμων, η προβολή προς αυτά ικανών προτύπων κοινωνικής συμπεριφοράς, καθώς και η παρεχόμενη εκπαίδευση, πληροφόρηση και ενημέρωση τους, όλων δε ιδιαιτέρων, των νεοτέρων και δη των μαθητών της στοιχειώδους και της μέσης εκπαιδεύσεως, οι οποίο, λόγω αγνοίας και απειρίας, είναι ιδιαιτέρως ευάλωτοι στους ποικίλους μηχανισμούς διάδοσης και διακίνησης των εξαρτησιογόνων ουσιών από τους πάσης φύσεως εγκληματίες εμπόρους και μεσάζοντες.
Παρατηρούμε, λοιπόν, ότι το φαινόμενο της φαρμακευτικής εξάρτησης είναι πράγματι πολυσχιδές και αφορά τόσον το ίδιο το άτομο-χρήστη, σε επίπεδο βιολογικό και ψυχολογικό, όσον και το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο. Είναι δε ακόμη πιο ενδιαφέρον, το γεγονός, ότι η εξάρτηση, ες φαινόμενο, παρουσιάζει μια αμφίδρομη δυναμική, η οποία επιφέρει σοβαρές αλληλεπιδράσεις μεταξύ των μεμονωμένων ατόμων και της κοινωνίας ως συνόλου.
Έτσι, ο μεν χρήστης, αναλόγως του είδους της ουσίας από την οποία είναι εξαρτημένος παρουσιάζει σοβαρές λοιμώξεις, μεταξύ των οποίων αυξημένη συχνότητα τελευταίως εμφανίζει το σύνδρομο της επίκτητης ανοσοανεπάρκειας (AIDS), καθώς και δυσάρεστες πεπτικές ανωμαλίες, μεγάλη συχνότητα νεοπλασμάτων, ορισμένων ιδίως οργάνων, ανεπάρκεια ζωτικών οργάνων και καχεξία. Εξ άλλου, ο χρήστης πολύ συχνά παρουσιάζει έντονες παραισθήσεις, ψυχολογική αστάθεια, κατάθλιψη αντί της επιζητούμενης ευφορίας, παρανοϊκές αντιδράσεις, επιθετικότητα, τάση αυτοκαταστροφής και διάφορες ψυχωσικές καταστάσεις.
Από την άλλη δε πλευρά, το κοινωνικό σύνολο υφίσταται τις απορρέουσες επιπτώσεις από τις επιπλοκές που εμφανίζουν οι εξαρτημένοι χρήστες, όπως είναι η ανικανότητα τους για εργασία, η υποπαραγωγικότητα, ο παρασιτισμός, και η αυξημένη νοσηρότητά τους.
Επίσης, η κοινωνία υφίσταται, λόγω αμέλειας ή ανώμαλης συμπεριφοράς τους, την υπονόμευση του οικογενειακού θεσμού, τον ευτελισμό των ηθικών αξιών, την επαύξηση της εγκληματικότητας και τη δυνητική, μακροπρόθεσμα, αποδυνάμωση της Πολιτείας.
Επομένως, σοβαρές ευθύνες για την ανάπτυξη της φαρμακευτικής εξάρτησης δεν έχουν μόνο οι ίδιοι οι χρήστες, οι οποίοι, μάλιστα, τις περισσότερες φορές, είναι τα θύματα ενός φαύλου κύκλου, που συνήθως καταλήγει στο θάνατό τους. Εξ ίσου, αν όχι μεγαλύτερες, ευθύνες έχει όλη η Κοινωνία μας, η οποία, τελικά, υφίσταται και αυτή βαρύτατες συνέπειες από την εξάπλωση του φαινομένου της «Εξάρτησης».
Ως εκ τούτου, χρέος όλων μας είναι να συμβάλλουμε, με αποφασιστικότητα, σταθερότητα και προγραμματισμό, στην όσο το δυνατό καλύτερη και συντονισμένη αντιμετώπιση της σύγχρονης μάστιγας την οποία αποτελεί η φαρμακευτική Εξάρτηση. Απαιτείται επαγρύπνηση, πρόληψη, υποστήριξη και θεραπεία.
Τα ναρκωτικά σε δένουν με το φάρμακο, με τον έμπορο και με το θάνατο.
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου