Τι είναι το AIDS

Τι είναι το AIDS;

Το ΑΙDS, το Σύνδρομο της Επίκτητης Ανοσοποιητικής Ανεπάρκειας, προκαλείται από τον ανθρώπινο ιό ανοσοανεπάρκειας ΗΙV, που καταστρέφει το ανοσοποιητικό σύστημα κάνοντας τον οργανισμό επιρρεπή στις αρρώστιες. Όταν εισβάλει στο σώμα, ο ΗΙV διεισδύει στα βοηθητικά λεμφοκύτταρα Τ, που διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στην άμυνα του οργανισμού ενάντια σε λοιμώξεις και καρκίνους. Ο ιός του ΑΙDS προκαλεί τη διάρρηξη των λεμφοκυττάρων Τ, που απελευθερώνουν μόρια του ΗΙV στο αίμα, με αποτέλεσμα να μολυνθούν και άλλα λεμφοκύτταρα Τ. Όταν συμβαίνει αυτό, το σώμα γίνεται ευάλωτο σε ορισμένες «ευκαιριακές» ασθένειες όπως είναι η πνευμονία και οι καρκίνοι, που επωφελούνται από την εξασθενημένη άμυνα του οργανισμού και προκαλούν τις πιο πολλές φορές το θάνατο. Η μόλυνση από τον ΗΙV δεν οδηγεί αμέσως στην ανάπτυξη του ΑΙDS, που μπορεί να εκδηλωθεί ακόμα και οκτώ χρόνια αργότερα. Έτσι, όσοι έχουν προσβληθεί από τον ιό, μπορεί να μην το γνωρίζουν και να τον μεταδίδουν άθελά τους σε άλλους. Το τεστ για να εξακριβωθεί αν υπάρχει μόλυνση ή όχι από ΑΙDS, γίνεται με μια εξέταση αίματος για την ανίχνευση αντισωμάτων του ΗΙV. Τα αντισώματα είναι ουσίες που δημιουργούνται από τον οργανισμό ως αντίδραση σε ένα συγκεκριμένο ιό. Η παρουσία λοιπόν των αντισωμάτων του ΗΙV αποδεικνύει ότι το άτομο έχει προσβληθεί από τον ιό. Ο άνθρωπος που το αίμα του περιέχει αντισώματα του ΗΙV, λέμε ότι είναι «φορέας του ΑΙDS». Αν φοβάστε πως έχετε εκτεθεί στον ιό του ΗΙV, επικοινωνήστε με το γιατρό σας και κανονίστε ένα ραντεβού για εξέταση αίματος. Ωστόσο, επειδή μεσολαβεί μια περίοδος επώασης μερικών μηνών από τη στιγμή της έκθεσης στον ιό έως τη στιγμή που το θύμα γίνεται φορέας του ΑΙDS, τα τεστ μπορεί να είναι αρνητικό ακόμα και αν κάποιος έχει μολυνθεί από τον ΗΙV. Γι' αυτό άλλωστε οι μεταγγίσεις αίματος δεν είναι 100% ασφαλείς.

Πώς μεταδίδεται;

Ο πιο συνηθισμένος τρόπος εισβολής της μόλυνσης στον οργανισμό είναι η σεξουαλική επαφή, γιατί ο ιός βρίσκεται εν αφθονία στο σπέρμα του μολυσμένου ατόμου. Μπορεί, λοιπόν, να μεταδοθεί είτε με την κολπική είτε με την πρωκτική συνουσία. Ο ιός είναι παρών και στο αίμα των θυμάτων της νόσου και γι' αυτό είναι δυνατόν να μεταδοθεί από ένα χρήστη - ενδοφλεβίως - τοξικών ουσιών στο φίλο του, επειδή μοιράζεται μαζί του την ίδια βελόνα. Ο ΗΙV μεταφέρεται επίσης στους αιμοφιλικούς, όταν το αίμα που μεταγγίζεται είναι μολυσμένο, όπως και στο αναπτυσσόμενο έμβρυο μέσα στη μήτρα ή κατά τον τοκετό από το μολυσμένο αίμα της μητέρας. Θεωρητικά, η μετάδοση του ιού από το ένα άτομο στο άλλο κατά τη διάρκεια της συνουσίας μπορεί να αποτραπεί από οποιοδήποτε μέσο εμποδίζει την ανάμειξη αίματος, σπέρματος και κολπικών υγρών. Ξέρουμε πλέον ότι το προφυλακτικό εξασφαλίζει ασφαλές σεξ, αφού οι έρευνες έχουν αποδείξει ότι ο ιός δεν μπορεί να διαπεράσει το υλικό από το οποίο είναι κατασκευασμένο. Φραγμό στη μετάδοση του ΗΙV αποτελούν και τα σπερματοκτόνα. Αν χρησιμοποιούσαν όλοι προφυλακτικό σε συνδυασμό με σπερματοκτόνα, η εξάπλωση του ΑΙDS θα είχε σίγουρα περιοριστεί. Το ΑΙDS προσβάλλει τόσο τους ομοφυλόφιλους όσο και τους ετεροφυλόφιλους. Αρχικά, η ασθένεια είχε περιοριστεί στους ομοφυλόφιλους, οι οποίοι ανταποκρίθηκαν με ζήλο στο κάλεσμα για ασφαλές σεξ. Τώρα, ο μεγαλύτερος κίνδυνος μόλυνσης από τον ΗΙV προέρχεται από τους χρήστες -ενδοφλεβίως - τοξικών ουσιών και τους ετεροφυλόφιλους. Πολλές τραγικές περιπτώσεις γυναικών που προσβλήθηκαν από ΑΙDS επιβεβαιώνουν τη θεωρία ότι και μόνο μια σεξουαλική επαφή με φορέα της αρρώστιας αρκεί για να μολυνθεί κάποιος. Πάρα πολλές γυναίκες - τα παραδείγματα είναι αμέτρητα - κόλλησαν ΑΙDS ύστερα από μία και μοναδική σεξουαλική συνάντηση με άγνωστο άνδρα, που ήταν τοξικομανής και μοιραζόταν σύριγγες με άλλους. Επίσης, μια γυναίκα είναι δυνατόν να μολυνθεί από τον άνδρα της, αν έχει προσβληθεί από τον ιό από άλλες εξωσυζυγικές σχέσεις, ομοφυλοφιλικές και μη.

Πως να προφυλαχθώ;

Δυστυχώς δεν υπάρχει προς το παρόν εμβόλιο για την πρόληψη της ασθένειας και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πότε θα καλύψει η επιστήμη το τρομερό αυτό κενό. Πολλοί ειδικοί πιστεύουν πως τουλάχιστον για τα πέντε επόμενα χρόνια καμία πρόοδος δεν θα πραγματοποιηθεί προς την κατεύθυνση αυτή. Κάθε εμβόλιο ενάντια σε μόλυνση από ιό ενεργεί στο ανοσοποιητικό σύστημα προκαλώντας την παραγωγή αντισωμάτων, που είτε καταστρέφουν το συγκεκριμένο ιό ή τον καθιστούν ακίνδυνο. Είναι εξαιρετικά πιο δύσκολο να παραχθεί εμβόλιο, που να μας προφυλάσσει από τον ΗΙV παρά από οποιονδήποτε άλλον ιό. Η εξήγηση είναι απλή. Ο ΗΙV καταστρέφει το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού, που γεννά τα αντισώματα. Ταυτόχρονα όμως, ο ίδιος μεταλλάσσεται με τέτοια ταχύτητα, που ξεγελά τα αντισώματα και τους αφαιρεί την ικανότητα να τον καταπολεμήσουν. Ακόμα και σήμερα δεν υπάρχει θεραπεία για ασθένειες που προσβάλλονται από ιό, αν και φάρμακα σαν το ΑΖΤ μπορούν να αναστείλουν τη φονική δράση του ΗΙV παρατείνοντας έτσι τη ζωή των ασθενών με ΑΙDS. Τα ήδη υπάρχοντα φάρμακα δεν θεραπεύουν όμως τη νόσο. Θεραπευτική αγωγή εφαρμόζεται μόνο στα συμπτώματα και στις ασθένειες που εμφανίζονται ως αποτέλεσμα της εξασθένησης του ανοσοποιητικού συστήματος. Εδραιώνεται ολοένα και περισσότερο η πεποίθηση ότι όλοι μας πρέπει να προστατεύουμε συστηματικά τον εαυτό μας από το ΑΙDS. Μια Αμερικανίδα γιατρός, η Ελεν Κάπλαν, προτρέπει τα ζευγάρια πριν κάνουν, όπως λέει, «υγρό σεξ» - για παράδειγμα, κολπικό έρωτα χωρίς προφυλακτικό που έχει ως αποτέλεσμα την ανταλλαγή υγρών - να πάνε στο γιατρό για τεστ ανίχνευσης των αντισωμάτων του ΗΙV. Από τη στιγμή της έκθεσης στον ιό περνούν περίπου έξι μήνες, ώσπου να αναπτυχθούν αντισώματα στον οργανισμό, γι' αυτό η Δρ Κάπλαν συμβουλεύει τα ζευγάρια να απέχουν στο διάστημα αυτό (το αποκαλεί «παράθυρο στη μόλυνση») από το «υγρό σεξ» και ύστερα να ξανακάνουν εξέταση αίματος. Συνιστάται για το εξάμηνο της αποχής μια ευρεία ποικιλία σεξουαλικών δραστηριοτήτων, που αποκλείουν τη συνουσία, αλλά περιλαμβάνουν αισθησιακό μασάζ, χρήση δονητών, ταινίες, φαντασιώσεις, τρίψιμο του ενός σώματος πάνω στο άλλο, όταν οι παρτενέρ είναι ντυμένοι, και αμοιβαίο αυνανισμό. Αφού είναι πολλοί αυτοί που απολαμβάνουν τα προκαταρκτικά χάδια, αυτός ο τρόπος σεξουαλικής δράσης θα τους είναι εξίσου ηδονικός με την ολοκληρωμένη ερωτική πράξη. Ωστόσο, αν κάποιος θέλει να προχωρήσει στη συνουσία, είναι απαραίτητο να χρησιμοποιήσει προφυλακτικό και να τηρήσει όλους τους κανόνες του ασφαλούς σεξ. Οι άνδρες ανησυχούν για το ΑΙDS όσο και οι γυναίκες, γι' αυτό θα ένιωθαν μεγάλη ευγνωμοσύνη απέναντι στην ερωτική σύντροφο που θα τους ζητούσε διακριτικά να φορέσουν προφυλακτικό.

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Ορισμένοι που έχουν προσβληθεί από τον ίο ΗΙV δεν εμφανίζουν συμπτώματα, παρ' όλο που μπορούν να μολύνουν τους άλλους. Άλλοι πάλι, λίγο μετά την έκθεσή τους στον ιό αρρωσταίνουν με πυρετό, που υποχωρεί χωρίς θεραπεία. Οι περισσότεροι όμως νιώθουν απόλυτα υγιείς. Όσοι έχουν προσβληθεί πριν από μήνες ή και χρόνια, παρουσιάζουν διόγκωση των λεμφικών αδένων και παθαίνουν διάφορες δερματοπάθειες. Στη συνέχεια εμφανίζουν ποικιλία συμπτωμάτων, όπως υψηλό πυρετό, απώλεια βάρους, διάρροιες και μολύνσεις από μύκητες στο στόμα, που τους κατατάσσουν στην κατηγορία των ατόμων με ΑΙDS.

Υπάρχει θεραπεία;

Δυστυχώς δεν υπάρχει προς το παρόν εμβόλιο για την πρόληψη της ασθένειας και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πότε θα καλύψει η επιστήμη το τρομερό αυτό κενό. Πολλοί ειδικοί πιστεύουν πως τουλάχιστον για τα πέντε επόμενα χρόνια καμία πρόοδος δεν θα πραγματοποιηθεί προς την κατεύθυνση αυτή. Κάθε εμβόλιο ενάντια σε μόλυνση από ιό ενεργεί στο ανοσοποιητικό σύστημα προκαλώντας την παραγωγή αντισωμάτων, που είτε καταστρέφουν το συγκεκριμένο ιό ή τον καθιστούν ακίνδυνο. Είναι εξαιρετικά πιο δύσκολο να παραχθεί εμβόλιο, που να μας προφυλάσσει από τον ΗΙV παρά από οποιονδήποτε άλλον ιό. Η εξήγηση είναι απλή. Ο ΗΙV καταστρέφει το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού, που γεννά τα αντισώματα. Ταυτόχρονα όμως, ο ίδιος μεταλλάσσεται με τέτοια ταχύτητα, που ξεγελά τα αντισώματα και τους αφαιρεί την ικανότητα να τον καταπολεμήσουν. Ακόμα και σήμερα δεν υπάρχει θεραπεία για ασθένειες που προσβάλλονται από ιό, αν και φάρμακα σαν το ΑΖΤ μπορούν να αναστείλουν τη φονική δράση του ΗΙV παρατείνοντας έτσι τη ζωή των ασθενών με ΑΙDS. Τα ήδη υπάρχοντα φάρμακα δεν θεραπεύουν όμως τη νόσο. Θεραπευτική αγωγή εφαρμόζεται μόνο στα συμπτώματα και στις ασθένειες που εμφανίζονται ως αποτέλεσμα της εξασθένησης του ανοσοποιητικού συστήματος.

Προοπτικές

Οι σοβαρές λοιμώξεις είναι οι πιο συνηθισμένες συνέπειες της αποδιοργάνωσης του ανοσοποιητικού συστήματος. Οι επιπλοκές αυτές, με επικεφαλής το σύμπλεγμα το σχετιζόμενο με ΑΙDS ή ARC, μπορεί να προκαλέσουν διάρροιες, απώλεια βάρους και επίμονο οίδημα των λεμφαδένων. Τα συμπτώματα του ΑRC αντιμετωπίζονται με διάφορα αντιβιοτικά ή με αντιβακτηριακά, αντι-ιικά και αντιμυκητικά φάρμακα. Οι καρκίνοι όμως του δέρματος που παρατηρούνται στα θύματα του ΑΙDS, δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με θεραπείες.

Διάβασε επίσης: KAPOSI-αρρώστια ή αιμορραγικό σάρκωμα