 |
| Τύποι χολολίθων - Χολολιθίαση |
Χολολιθίαση είναι η παρουσία λίθων μέσα στη χοληδόχο κύστη.
Αιτιολογία
Αιτίες για το σχηματισμό λίθων είναι κυρίως οι εξής:
Μεταβολικοί παράγοντες
Η χολή αποτελείται από νερό κατά 97% περίπου, χολικά άλατα και λιπαρά οξέα. Αυτά καταφέρνουν και διατηρούν σε διάλυση, και μάλιστα σε ψηλές πυκνότητες, τη χολερυθρίνη και τη χοληστερόλη. Διαταραχές στις σωστές αναλογίες αυτών των ουσιών οδηγούν στην καθίζηση αδιάλυτων στοιχείων της χολής και δημιουργία λίθων. Έτσι εξηγούνται οι λιθιάσεις σε παχύσαρκα άτομα, διαβητικούς, σε περίοδο κύησης και σε αιμολυτικές αναιμίες.
Φλεγμονώδεις παράγοντες
Αλλοιώσεις του τοιχώματος της χοληδόχου κύστης λόγω φλεγμονής, δυνατόν να οδηγήσουν σε διαταραχές απορρόφησης ύδατος χολικών αλάτων. Το ίδιο και η απόπτωση κυττάρων από το πάσχον τοίχωμα της κύστης, τα οποία αποτελούν πυρήνες πάνω στους οποίους συσσωρεύονται άλατα και προοδευτικά αναπτύσσονται λίθοι.
Δυσκολία εκροής της χολής στο έντερο (δωδεκαδάκτυλο).
Σε συνδυασμό με τους πιο πάνω παράγοντες σαν αιτίες αναφέρονται η υποτονική χοληδόχος κύστη, η υπερτονία του σφιγκτήρα του Oddi και άλλα.
Είδη χολολίθων
Χοληστερινικοί. Συνήθως ανευρίσκεται ένας, αρκετά μεγάλος σε μέγεθος, με λεία επιφάνεια.
Χολερυθρινικοί. Είναι μικροί εύθραυστοι με σκούρο χρώμα και ανώμαλη επιφάνεια.
Οι δύο αυτές κατηγορίες καλούνται και μεταβολικοί λίθοι.
Μεικτοί λίθοι. Αποτελούν το 80% των χολολίθων. Είναι διάφοροι συνδυασμοί χολοχρωστικών, χοληστερίνης και ασβεστίου. Συνήθως είναι πάρα πολλοί μαζί, με λεία πολύπλευρη επιφάνεια και μεγέθη από κόκκο σιναπιού μέχρι καρύδι και πλέον.
Καλούνται και φλεγμονώδεις λίθοι.
Συχνότητα
Σπανιότατα βρίσκεται στα παιδιά, αλλά και οι λίγες περιπτώσεις που αναφέρονται συνήθως συνδέονται με διαταραχές του αίματος, όπως ο αιμολυτικός ίκτερος.
Όσο προχωρεί η ηλικία, εμφανίζονται μεταβολικές διαταραχές και μπορούν να αναπτυχθούν λίθοι. Στις γυναίκες, η κύηση συνοδεύεται, ή ακολουθείται αρκετά συχνά με χολολιθίαση. Μεταξύ των ηλικιών 35-55, η σχέση ανδρών-γυναικών με χολολιθίαση είναι ένα προς πέντε. Από τις τέσσερις γυναίκες, οι τρεις είχαν τοκετούς. Μετά τα 55 χρόνια η σχέση ανδρών-γυναικών τείνει να γίνει η ίδια περίπου υπολογίζεται ότι το 10% των ανηλίκων έχει χολολιθίαση, ποσοστό που φτάνει το 20% σε ηλικία πάνω των 40 ετών και αυξάνει συνεχώς με την ηλικία ώστε γύρω στα 75 χρόνια ο ένας στους τρεις να έχει χολολιθίαση.
Στις ΗΠΑ περίπου 16 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν λίθους και κάθε χρόνο ανακαλύπτονται 800.000 χιλιάδες καινούργιες περιπτώσεις με 500.000 χιλιάδες περίπου εγχειρήσεις.
Έτσι η χολολιθίαση θεωρείται μια από τις πιο συχνές παθήσεις.
Συμπτώματα
Παρατηρείται μεγάλη ποικιλία ενοχλημάτων, τα οποία συχνά διαφέρουν από ασθενή σε ασθενή, πολλές φορές μάλιστα απουσιάζουν τελείως. Υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι για πολλά χρόνια έχουν λίθο χωρίς κανένα σύμπτωμα. Τα ενοχλήματα συνήθως εμφανίζονται μετά από ένα λιπαρό φαγητό. Μπορεί να είναι ήπια, όπως δυσπεψία, βάρος στο στομάχι και ρεψίματα ή τάση για εμετό. Πολλές φορές όμως υπάρχει δυνατός πόνος δεξιά κάτω από το πλευρό (υποχόνδριο), με επέκταση στο επιγάστριο και αντανάκλαση στη δεξιά ωμοπλάτη και στον ώμο (σημείο Kehr). Μαζί με τον πόνο μπορεί να εμφανιστεί και πυρετός, καθώς και ίκτερος. Σε γυναίκα ηλικίας 30-50 ετών πρώτη σκέψη είναι η λιθίαση και μετά στόμαχος, πάγκρεας και λοιπά.
Διάγνωση
Είναι δυνατή από τα συμπτώματα και από τις εργαστηριακές εξετάσεις, όπως η απλή ακτινογραφία της περιοχής, η χολοκυστογραφία, υπέρηχος και αξονική τομογραφία.
Σε απλή ακτινογραφία, είναι δυνατόν να αναγνωριστούν λίθοι μεικτοί στη θέση που αντιστοιχεί η χοληδόχος κύστη. Η χολοκυστογραφία γίνεται με λήψη φαρμάκου από το στόμα ή με ενδοφλέβια χορήγηση σκιαγραφικού. Συνήθως η εξέταση με χάπια δίνει ικανοποιητικές πληροφορίες, δηλαδή την απεικόνιση χολολίθων, ή τη μη σκιαγράφηση της χοληδόχου κύστης, σε περίπτωση που ο κυστικός πόρος αποφραχθεί από λίθους.
Καλό θα είναι στην περίπτωση αυτή η χολοκυστογραφία να επαναλαμβάνεται σε 15 ημέρες για επιβεβαίωση της διάγνωσης. Τα τελευταία χρόνια, κερδίζει έδαφος η εξέταση με υπέρηχους. Είναι η πιο αξιόπιστη μέθοδος, εύκολη, απλή και παρέχει πληροφορίες και για την κατάσταση του τοιχώματος της χοληδόχου κύστης.
Μπορεί να εφαρμοστεί και σε περιπτώσεις που η χολοκυστογραφία δεν είναι εφικτή (ίκτερος). Η αξονική τομογραφία δεν φαίνεται να πλεονεκτεί έναντι των υπερήχων, είναι πολυδάπανος και αρκετά πολύπλοκη.
Θεραπεία
Είναι χειρουργική. Αφαιρείται η χοληδόχος κύστη με ελάχιστη εγχειρητική θνησιμότητα (κάτω του 1%). Γι' αυτό και πρέπει η χολοκυστεκτομή να γίνεται σε φάση ηρεμίας, γιατί με την εμφάνιση επιπλοκών, η εγχειρητική θνησιμότητα αυξάνει κατά πολύ (10%).
Τα τελευταία χρόνια δοκιμάζεται η θεραπεία των χοληστερινούχων λίθων με φάρμακα από του στόματος, όπως το χηνοδεσοξυχολικό οξύ και το χολικό οξύ. Επειδή όμως υπάρχει κίνδυνος ηπατικής βλάβης από το παραπάνω φάρμακο και η θεραπεία που απαιτείται είναι μακροχρόνια (μέχρι (2) δύο χρόνια), ενώ τα αποτελέσματα όχι πολύ ικανοποιητικά, η μέθοδος δεν έχει γίνει ακόμη αποδεκτή.
Επιπλοκές
Η χολολιθίαση αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, μπορεί να οδηγήσει σε επιπλοκές, όπως το εμπύημα της χοληδόχου κύστης, ο ίκτερος, η παγκρεατίτιδα και σπανιότερα η κακοήθης εξαλλαγή.
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου