Άγιος Στέφανος ο Πρωτομάρτυρας

Άγιος Στέφανος ο Πρωτομάρτυρας και Αρχιδιάκονος - 27 Δεκεμβρίου

Ο Άγιος Στέφανος ονομάζεται Πρωτομάρτυς, γιατί ήταν ο πρώτος που μαρτύρησε για τον Χριστό, αν εξαιρέσουμε βέβαια τα 14.000 νήπια που θανάτωσε ο Ηρώδης.

Ο Άγιος Στέφανος είναι ο πρώτος, από τους επτά διακόνους (αρχιδιάκονος), τους οποίους εξέλεξαν οι Απόστολοι, για να διακονούν, να υπηρετούν δηλαδή στα τραπέζια, τα κοινά δείπνα που είχαν τότε οι πρώτοι χριστιανοί, ώστε οι Απόστολοι να μπορούν απερίσπαστοι να αφοσιωθούν στο κύριο έργο τους, που ήταν η διδαχή, η διδασκαλία δηλαδή του Λόγου του Θεού, η επικοινωνία με τους πιστούς, η προσευχή και η τέλεση του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας.

Και ο Πρωτοδιάκονος Στέφανος όμως, με πολύ θάρρος, κήρυττε στους συμπατριώτες του για τον Χριστό κι έλεγε ότι αυτός ο Χριστός, που είχε έρθει κι έζησε ανάμεσα τους κι έκανε τόσα θαύματα, μέχρι που αφού τον σταύρωσαν, αναστήθηκε, για να χαρίσει σε όλους την ανάσταση, αυτός ήταν ο Μεσσίας που τόσους αιώνες περίμεναν.

Οι Ιουδαίοι τότε τον έφεραν στο δικαστήριο μπροστά στους αρχιερείς, όμως κανένας δεν μπορούσε να αντισταθεί στη θεία σοφία και στη Χάρη του Αγίου Πνεύματος με την οποία μιλούσε και εξηγούσε όλα όσα έλεγε από την Παλαιά Διαθήκη για το πρόσωπο του Χριστού και όσα συνέβησαν με τον Χριστό, όταν ήρθε στη Γη.

Λόγων στεφάνοις, οἷα τιμίοις λίθοις, Στέφω Στέφανον, ὃν προέστεψαν λίθοι. Εἰκάδι λαΐνεος Στέφανον μόρος ἑβδόμῃ εἷλεν.

Όταν μάλιστα τον είδαν τη στιγμή που τελείωνε τον λόγο του, το πρόσωπο του ήταν σαν πρόσωπο αγγέλου, έλαμπε σαν τον ήλιο από τη Χάρη του Θεού που τον πλημμύριζε.

Δεν άντεχαν να τον βλέπουν και, από τη ντροπή που ένιωθαν, τον έσυραν έξω με μανία και τον λιθοβόλησαν.

Κάθε σημείο του σώματός του που χτυπούσαν οι πέτρες, έλαμπε σαν αστέρι. Κι εκείνος, ασάλευτος, ευχόταν μόνο κι έλεγε: «Κύριε, μην τους λογαριάσεις αυτή την αμαρτία».

Ώσπου έπεσε και σε λίγο ξεψύχησε. Οι χριστιανοί πήραν το ιερό σώμα και το έθαψαν με ευλάβεια.

Μέχρι σήμερα υπάρχει ο τόπος του μαρτυρίου του ακριβώς έξω από τα τείχη της παλιάς Ιερουσαλήμ, ενώ δίπλα είναι χτισμένος ναός προς τιμή του.

Η μνήμη του γιορτάζεται την τρίτη μέρα των Χριστουγέννων, 27 Δεκεμβρίου.

Από το βιβλίο «Από την ασκητική και ησυχαστική αγιορειτική παράδοση», Άγιον Όρος 2011

Στις 20 Φεβρουαρίου του έτους 1880 ο Χατζη-Γεώργης σε μία αγρυπνία είδε τον Πρωτομάρτυρα Στέφανο ως εξής, όπως αναφέρει σε επιστολή του:

«Στις 20 του μηνός του περασμένου Φεβρουαρίου, όταν έκαναν όλοι οι αγιορείτες την αγρυπνία, δοξολογία και ευχαριστία στον Θεό για την σωτηρία του Ορθοδοξοτάτου υμών αυτοκράτορος Αλεξάνδρου, από την αρχή εκείνης της αγρυπνίας, αποβραδίς, ήλθα σε έκσταση εν πνεύματι μέχρι το πρωί, και την ώρα που άρχιζε η θεία Λειτουργία είδα τον Πρωτομάρτυρα του Χριστού Στέφανον ο οποίος φορούσε διακονικά λαμπρότατα άμφια.

Ο Άγιος, αφού άγγιξε το κεφάλι μου, με δυνατή, γλυκύτατη και πολύ παρηγορητική φωνή μου είπε τα εξής:

*Για ποιο λόγο σκυθρωπάζεις, τίμιε Γέροντα; Γιατί στενοχωριέσαι και γιατί είσαι κατηφής;

Κι εγώ ενθαρρυνθείς ολίγον, όπως μου φάνηκε από της κατεχούσης με θλίψεως και ακηδίας, του είπα με φωνή συντετριμμένη:

**Και πώς να μη στενοχωριέμαι, Άγιε του Θεού; Τι καλό βλέπω στις ημέρες μας, όταν είμαστε περικυκλωμένοι από παντού από τους εχθρούς, πολιτικούς και θρησκευτικούς»;

Ο Άγιος του είπε να μη στενοχωρήται και αφού τον παρηγόρησε, του πήρε την θλίψη και εξαφανίστηκε.

Απολυτίκιο Αρχιδιακόνου Άγιου Στεφάνου του Πρωτομάρτυρος - 27 Δεκεμβρίου

Απολυτίκιον (Ταχὺ προκατάλαβε)

Βασίλειον διάδημα, ἐστέφθη σὴ κορυφή, ἐξ ἄθλων ὧν ὑπέμεινας, ὑπὲρ Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ, Μαρτύρων Πρωτόαθλε· Στέφανε, σὺ γὰρ τὴν Ἰουδαίων, ἀπελέγξας μανίαν, εἶδες σου τὸν Σωτῆρα, τοῦ Πατρὸς δεξιόθεν. Αὐτὸν οὖν ἐκδυσώπει ἀεί, ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν.

Άκου το απολυτίκιο εδώ: Απολυτίκιο Αρχιδιακόνου Άγιου Στεφάνου του Πρωτομάρτυρος - 27 Δεκεμβρίου

Από το βιβλίο του Μοναχού Λαζάρου Διονυσιάτου, «Διονυσιάτικαι Διηγήσεις».

Η θαυμαστή εμφάνιση του αρχιδιακόνου, αγίου Στεφάνου στις Καρυές

Όταν κατέβηκε από τις Καρυές στο μοναστήρι (στην Μονή Διονυσίου Αγίου Όρους) ο άγιος Καθηγούμενος αρχ. Γαβριήλ, όπου είχε μεταβεί για την Διπλή Ιερά Σύναξη, που συγκλήθηκε από την Ιερά Κοινότητα, μας διηγήθηκε την εμφάνιση του αγίου Πρωτομάρτυρος Στεφάνου, η οποία έγινε στο ναΐδριο του Αντιπροσωπείου (κονάκι) ως εξής:

Την περασμένη Κυριακή 14 Ιουλίου, εορτή του Οσίου Πατρός ημών Νικοδήμου του Αγιορείτου, ο αντιπρόσωπος της Μονής (στην Ιερά Κοινότητα) προσκάλεσε τον ευλαβέστατο ανάμεσα στους Ιερομονάχους, π. Νικόστρατο, ο οποίος ήταν και αυτός αντιπρόσωπος της δικής του Μονής, δηλαδή της σεβασμίας αδελφής Μονής του Αγίου Παντελεήμονος του Ρωσικού, για να τελέσει την Θεία Λειτουργία στο κονάκι.

Η Θεία Λειτουργία θα πραγματοποιείτο λόγω της διπλής γιορτής και για τους εκεί αποσταλέντες από την Μονή αδελφούς για το μάζεμα των φουντουκιών.

Κατά την ομολογία, λοιπόν, του αντιπρόσωπου της Μονής και άλλων αδελφών, ο Ιερομόναχος αυτός ήλθε στο κονάκι περί το τέλος της ακολουθίας του όρθρου και μάλιστα, όταν έψαλλαν την δοξολογία.

Αφού κοίταξε μέσα στην εκκλησία από την πόρτα, δεν μπήκε μέσα, αλλά στάθηκε έξω από το ναΐδριο στα στασίδια που βρίσκονταν εκεί. Στεκόταν εκεί με πολλή ευλάβεια και κατά κάποιον τρόπο σαν να βρισκόταν σε έκσταση από αυτά που έβλεπε ο ίδιος μυστικά.

Ο αντιπρόσωπός μας, βλέποντας αυτά, απορούσε και μετά από λίγο του είπε:

* Ορίστε, παπά, ελάτε μέσα να πάρετε «καιρόν».

(Ο καιρός, είναι μικρή ακολουθία την οποία τελούν οι ιερείς, πριν την είσοδο τους για την τέλεση της Θείας Λειτουργίας).

Ο ιερομόναχος απάντησε:

** Τι λες, γέροντα, αφού έχετε παπά και λειτουργεί στον ναό, τι να κάμω εγώ, να έλθω μέσα;

Όταν άκουσε αυτά ο αντιπρόσωπος, με απορία και θαυμασμό του είπε:

* Λειτουργία μέσα από άλλον παπά;

Και ο ιερομόναχος του απάντησε:

** Πώς δεν γίνεται λειτουργία, αφού ο διάκος προ ολίγου τους εθυμίασε όλους, και τις εικόνες, και μόλις τώρα μπήκε στο Ιερό; Μόνος του λειτουργεί, χωρίς παπά;

Ακούγοντας αυτά ο αντιπρόσωπος γέρων Δομέτιος και οι υπόλοιποι αδελφοί και κάποιοι άλλοι από τα γειτονικά κελιά, κατάλαβαν όλοι ότι είδε Θεία οπτασία ο αντιπρόσωπος.

Δηλαδή τον αρχιδιάκονο άγιο, Στέφανο, στην μνήμη του οποίου τιμάται το εκκλησάκι.

Και ενώ τον παρακαλούσαν ικετευτικώς να μπει στο Ιερό και να συλλειτουργήσει μαζί με τον διάκονο, τον οποίο αυτοί, βεβαίως, δεν έβλεπαν, αυτός δεν δεχόταν.

Λέγοντας του τέτοια και άλλα παρόμοια, κατόρθωσαν μόλις και μετά βίας, να πειστεί και να μπει ο ευλαβέστατος εκείνος ιερομόναχος και να τελέσει όπως συνηθιζόταν την Θεία Λειτουργία.

Όταν συνήλθε και ήλθε στον εαυτό του, κατανόησε ότι αυτά που είδε, ήταν επίσκεψη και εμφάνιση του αρχιδιακόνου και Πρωτομάρτυρα Στεφάνου.

Μετά το πέρας της λειτουργίας και όταν έγινε το κέρασμα στο αρχονταρίκι, μόνος του ο ιερομόναχος αυτός, Ρώσσος, π. Νικόστρατος ομολόγησε και είπε στους αδελφούς:

* Να γνωρίζετε πατέρες, ότι εδώ έχετε μεγάλη χάρη στην εκκλησία σας. Ο Άγιος Στέφανος πολύ σας αγαπά. Διότι, δεν είναι λίγο να μπει και να σας θυμιάσει.

Και καταλήγει τη διήγηση του ο μοναχός Λαζαρος: Αυτά τα σημειώνουμε για διαρκή μνήμη και γνώση των μεταγενεστέρων την 22 Ιουλίου 1958.