Ψωρίαση: Τι είναι - Συμπτώματα - Θεραπεία

Ψωρίαση:  Σε ένα μικρό ποσοστό
σημειώνεται κνησμός

Είναι μια καλοήθης, κοινή, οξεία ή χρόνια φλεγμονώδης δερματοπάθεια, μη μολυσματική. Χαρακτηρίζεται από αργυρές λεπιδώδεις βλατίδες και πλάκες διαφόρου μεγέθους. 

Η ψωρίαση ποικίλλει σε βαρύτητα, από ελαφρά με μία ή δύο βλάβες μέχρι βαριά, η οποία είναι δερματοπάθεια εξαπλωμένη σε όλο το σώμα και μπορεί να προκαλέσει ψωριασική αρθρίτιδα ή να δημιουργήσει άφθονη αποφολίδωση. Πιο συχνή εντόπιση έχουμε στα γόνατα, στους αγκώνες και στο κεφάλι. 

Παρά τις πολλές μελέτες που έχουν γίνει για την ασθένεια αυτή, η αιτία της δεν διευκρινίστηκε ακόμη με βεβαιότητα. Φαίνεται ότι υπάρχει κληρονομική προδιάθεση. Ο κληρονομικός παράγοντας είχε εντοπιστεί από τις επιδημιολογικές μελέτες, έχει, όμως τελευταία επιβεβαιωθεί από τη συχνή ανακάλυψη στους ψωριασικούς δύο αντιγόνων. Επίσης ενισχυτικό της άποψης ότι παίζει σημαντικό ρόλο ο γενετικός παράγοντας στην εμφάνιση της ψωρίασης είναι και η συχνή ταυτόχρονη εμφάνιση και με σακχαρώδη διαβήτη. Ευνοούν, όμως, την εμφάνιση ή την επιδείνωση και άλλοι παράγοντες όπως τα συγκινησιακά στρες, τραύματα και άλλα. Λόγω αυτού του κληρονομικού παράγοντα ο κύκλος του πολλαπλασιασμού των επιδερμικών κυττάρων γίνεται με γρηγορότερο ρυθμό. Τα επιδερμικά κύτταρα γεννιόνται στη βασική στιβάδα, η οποία λέγεται γι' αυτόν το λόγο και βλαστική και βρίσκεται στο τέλος των επιδερμικών στιβάδων, εφαπτόμενη με το κυρίως δέρμα, το χόριο. Τα καινούργια επιδερμικά κύτταρα που γεννιόνται και πολλαπλασιάζονται σε αυτή τη στιβάδα σπρώχνουν προς τα πάνω, δηλαδή, προς τις άλλες στιβάδες της επιδερμίδας, τη στιβάδα των ακανθωτών κυττάρων, τη κοκκιώδη, τη διαφανή και τέλος την κερατίνη, από όπου συνεχώς αποπίπτουν. Αυτός ο κύκλος φυσιολογικά για να γίνει χρειάζεται 28 ημέρες. Στον ψωριασικό όμως χρειάζονται μόνο 3-4 ημέρες, δηλαδή, ο ρυθμός πολλαπλασιασμού είναι 7 ως 9 φορές μεγαλύτερος από το φυσιολογικό. Γι' αυτό δε γίνεται ωρίμανση αυτών των κυττάρων και φυσιολογική κερατινοποίηση. Αυτό αντιστοιχεί κλινικά με την ύπαρξη άφθονων λεπιών και ιστολογικά με πολύ μεγάλη πάχυνση της επιδερμίδας. Και ενώ φυσιολογικά τα κύτταρα που γεννιόνται στη βασική στιβάδα όσο προχωρούν προς τα πάνω χάνουν τον πυρήνα τους και όταν φτάνουν στην κερατίνη στιβάδα κερατινοποιούνται και αποπίπτουν, στον ψωριασικό η πολλαπλασιαστική δύναμη των κυττάρων αυξάνει τόσο ώστε τα επιδερμικά κύτταρα δεν προλαβαίνουν να ωριμάσουν, φτάνουν άωρα και με πυρήνες στην κερατίνη στιβάδα. Κάτω από τις πλάκες του πολλαπλασιασμού των επιδερμικών κυττάρων βρίσκεται δέρμα με πλούσια αγγείωση γι' αυτό είναι ερυθρότατο.Υπάρχει, βέβαια, και φλυκταινώδης μορφή ψωρίασης. Σ' αυτή υπάρχουν στείρες, χωρίς μικρόβια, φλύκταινες οι οποίες μπορεί να εντοπίζονται στα πέλματα και στις παλάμες, αλλά μπορεί και να γενικευτούν. Στην περίπτωση αυτή τυπικές ψωριασικές βλάβες μπορεί και να μην υπάρχουν. Η πορεία της ψωρίασης είναι μακρόχρονη. Σε πολλές περιπτώσεις η αρρώστια μένει εντοπισμένη. Σε άλλες όμως γενικεύεται και γίνεται επικίνδυνη για τη ζωή. Αυτόματη θεραπεία είναι πολύ σπάνια. Παρουσιάζονται όμως, στην πορεία, ανεξήγητες εξάρσεις και υφέσεις. Το ψυχικό στρες και το άγχος συχνά προηγούνται από μια έξαρση της αρρώστιας. 

Συμπτώματα

Στις περισσότερες περιπτώσεις η ψωρίαση δεν έχει υποκειμενικά συμπτώματα και το μόνο εύρημα είναι τα λέπια. Σε ένα μικρό ποσοστό σημειώνεται κνησμός. Στις περιπτώσεις που η αρρώστια είναι γενικευμένη μπορεί να εκδηλωθούν συμπτώματα αποφολιδωτικής δερματίτιδας, όπως ζεστό δέρμα, αίσθημα ρίγους και άλλα. Όταν εκδηλωθεί σαν ψωριασική αρθρίτιδα παρουσιάζει τα συμπτώματα των αρθρίτιδων, όπως πόνος, ευαισθησία και πρωινή δυσκαμψία, ιδίως στις μικρές αρθρώσεις των χεριών και των ποδιών. Στις σοβαρότερες περιπτώσεις ψωριασικής αρθρίτιδας παρουσιάζεται έντονος πόνος και στις μεγάλες αρθρώσεις, τις αυχενικές αρθρώσεις και τις αρθρώσεις της οσφυικής και ιερής μοίρας της σπονδυλικής στήλης. 

Η ψωριασική βλάβη είναι ερυθηματώδης, καλά περιγεγραμμένη πλάκα, η οποία σκεπάζεται από αργυρές πλάκες. Οι οξείες βλάβες είναι μικρές και σταγονοειδείς, γι' αυτό και λέγεται σταγονοειδής μορφή. Τα λέπια, όταν δε φαίνονται, γίνονται αντιληπτά με απόξεση της ψωριασικής επιφάνειας. Όπως είπαμε και προηγούμενα, η ψωρίαση μπορεί να καταλάβει όλο το σώμα, αλλά πιο συχνά εντοπίζεται στους αγκώνες, στα γόνατα, στο τριχωτό του κεφαλιού, στα γεννητικά όργανα και στην πτυχή των γλουτών. Συχνά οι βλάβες της εντοπίζονται σε περιοχές του δέρματος που έχουν υποστεί τραύματα. Αυτό το φαινόμενο λέγεται φαινόμενο Koebner. Τα νύχια μπορεί να παρουσιάσουν σταχτιά εμφάνιση με συσσωρεύσεις κερατίνης σε διάφορα σημεία, πράγμα που δείχνει την εξάπλωσή της στα νύχια. Στην αποφολιδωτική μορφή έχουμε άφθονη αποφολίδωση. Δε μπορεί, όμως, αυτή η αποφολίδωση να διαχωριστεί από την αποφολίδωση που γίνεται σε άλλες μη ψωριασικές δερματοπάθειες, όπως η αποφολιδωτική δερματίτιδα, η γενική αλλεργική δερματοπάθεια και η αντίδραση του δέρματος σε μερικά ανθελονοσιακά φάρμακα. Στην οξεία ψωριασική αρθρίτιδα, οι αρθρώσεις γίνονται ερυθηματώδεις και διογκωμένες και οι φάλαγγες παίρνουν την όψη «λουκάνικου».

Διάγνωση

Αυτή γίνεται μόνο με την εμφάνιση. Μπορεί όμως να συγχυστεί και με άλλες δερματοπάθειες, όπως σμηγματορροϊκή δερματίτιδα, δευτεροπαθή σύφιλη, μυκητίαση, δερματικό λευκό ερυθηματώδες έκζεμα, ομαλό λειχήνα και άλλα. Θα βοηθηθεί η διάγνωση με τη βιοψία των βλαβών, η οποία θα αποκαλύψει τη χαρακτηριστική ψωριασιοειδή πάχυνση της επιδερμίδας. Με την εξέταση του αίματος όπου θα βρεθεί αυξημένη η ταχύτητα της καθίζησης των ερυθρών και αυξημένο το ουρικό οξύ λόγω της αύξησης της διάσπασης των πυρηνικών οξέων. Το τεστ για ρευματοειδή παράγοντα, Ra test, είναι αρνητικό. 

Θεραπεία

Τα θερμά κλίματα φαίνεται ότι ασκούν ευνοϊκά αποτελέσματα. Επίσης ευνοούν τα φάρμακα που τονώνουν γενικά τον οργανισμό, όπως τα ορμονικά σκευάσματα, το ασβέστιο, οι βιταμίνες Α, Β, Β2, C, οι γ-σφαιρίνες καθώς ενισχύουν την άμυνα του οργανισμού. Σαν ειδική θεραπεία, γίνεται συνδυασμένη τοπική και γενική. Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται τοπικά είναι η λιθανθρακόπισσα, η ανθραλίνη, η βιταμίνη Α, το σαλικυλικό οξύ, τα κορτικοστεροειδή, η φλουοροαρακίλη, η μεθοτρεξάτη. Μελέτες βρίσκουν ότι καλά αποτελέσματα στο καθάρισμα της ψωρίασης έχει ο συνδυασμός ορισμένων ουσιών φωτοδυναμικών, ονομαζόμενα Psoraleus, ψωραλένια και η ακτινοβολία με υπεριώδεις ακτίνες είτε του φυσικού φωτός είτε τεχνητού φωτισμού. Οι δερματολόγοι ονομάζουν αυτή τη μέθοδο PUVA.