Τι είναι Ψυχανάλυση

Είναι απαραίτητη η τακτή
πραγματοποίηση ψυχαναλυτικών
συνεδριών

Η ψυχανάλυση ορίζεται ως προς τρία πεδία. Κατ' αρχάς θα λέγαμε ότι είναι μία μέθοδος διερευνήσεως και αναδείξεως της ασυνειδήτου σημασίας των συμπεριφορών (λόγων και πράξεων) και των προϊόντων της ψυχικής ζωής (φαντασίες, όνειρα αλλά και παθολογικές εκδηλώσεις όπως το παραλήρημα). Σε αυτή την μέθοδο διερευνήσεως βασιζόμενη, αναπτύχθηκε η ψυχανάλυση ως θεραπευτική τεχνική. Τέλος, τα δεδομένα της κλινικής πρακτικής της ψυχανάλυσης και της εφαρμογής των ιδιαιτέρων μεθόδων διερευνήσεως που διαθέτει, αποτελούν μία θεωρία της αναπτύξεως, της δομής και της λειτουργίας της προσωπικότητος, στη φυσιολογική και στην παθολογική τους μορφή. Ο ίδιος ο Sigmund Freud, ιδρυτής της ψυχαναλύσεως, λέει πως έτσι ονομάζεται «η εργασία μέσα από την οποία επαναφέρουμε στην συνείδηση του ασθενούς τον απωθημένο ψυχισμό που έχει μέσα του». Αυτή η εργασία επιτυγχάνεται μέσω της μεθόδου των ελευθέρων συνειρμών, δηλαδή την όσο το δυνατόν ελεύθερη και αυθόρμητη έκφραση των σκέψεων και των συναισθημάτων, όσο και αν φαίνονται άτοπα ή χωρίς νόημα. 

Η ελεύθερη έκφραση αποτελεί τον θεμελιώδη χρυσό κανόνα της ψυχαναλύσεως. Το περιεχόμενο των συνειρμών όπως και των άλλων εκφράσεων του εσωτερικού ψυχικού κόσμου, τα όνειρα ή οι φαντασιώσεις, θα αποτελέσει το αντικείμενο αναλύσεως και ερμηνείας. Μέσα από αυτό το υλικό θα αναδειχθούν οι βαθύτερες ψυχικές συγκρούσεις, οι ασυνείδητες και απωθημένες ενορμήσεις και αντίστοιχα οι μηχανισμοί αμύνης. 

Η εδραίωση των ερμηνειών και της μέχρι τότε ασυνειδήτου σημασίας των ψυχικών βιωμάτων, που αποκαλύπτεται από τον αναλυόμενο, θα γίνει μέσω μία διεργασίας επαναλήψεως που είναι η θεραπευτική ψυχαναλυτική σχέση. Μέσα σε αυτή και χάρις στην ουδετερότητα του ψυχαναλυτή που με αυτόν τον τρόπο αφήνει ανοικτό τον δρόμο της προσωπικής εκφράσεως στον αναλυόμενο, θα αναβιωθούν παλαιότερες διαπροσωπικές και ψυχικές συγκρούσεις και η λεγόμενη αρχική παιδική νεύρωση. 

Έτσι, η ανάλυση της θεραπευτικής, ή μεταβιβαστικής όπως λέγεται, σχέσεως, η οποία δομείται με έναν αντίστοιχο τρόπο με τις άλλες προηγούμενες παθολογικές σχέσεις του ασθενούς, θα επιτρέψει την κατανόηση και σταδιακά την αλλαγή του τρόπου λειτουργίας του ψυχισμού. 

Μέσα από την θεραπευτική σχέση, την επανάληψη του ιδίου του εαυτού και του βαθύτερου τρόπου λειτουργίας, ο αναλυόμενος, συνειδητοποιεί, αναλύει, αναδομεί και ανασυντάσσει το παρελθόν του, δηλαδή, τα λιγότερο ή περισσότερο ασυνείδητα εκείνα βιώματα, σωματικά ψυχικά ή νοητικά, τα οποία μέσα από το μηχανισμό της επαναλήψεως, προσδιορίζουν τον τρόπο ψυχικής λειτουργίας ή και τον τρόπο ψυχικής ασθένειας. 

Σκοπός της ψυχανάλυσης

Σε αντίθεση με άλλες θεραπείες, η ψυχανάλυση δεν στοχεύει, ή όχι μόνον, στην ύφεση ή απάλειψη των συμπτωμάτων, ή ακόμα στη επίλυση μίας επί μέρους συγκρούσεως ή ενός υπαρξιακού προβλήματος. 

Στοχεύει σε μία συνειδητοποίηση και αντίληψη των δυναμικών της λειτουργίας μίας προσωπικότητος, ένα είδος θα λέγαμε, επανεκπαιδεύσεως του ψυχισμού, έτσι ώστε, σε όποια εκ νέου παρουσία αποσταθεροποιητικών καταστάσεων, να είναι πλέον σε θέση να αναπτύξουν τέτοιους μηχανισμούς αμύνης και τρόπο σκέψεως, οι οποίοι να μην προκαλέσουν ψυχικό πόνο ή συμπτώματα. 

Προϋποθέσεις της ψυχανάλυσης

Η επίτευξη, όμως, αυτών των διεργασιών ενδοσκοπήσεως και αναλύσεως της θεραπευτικής μεταβιβαστικής σχέσεως, απαιτεί ορισμένες συνθήκες, που αποτελούν το απαραίτητο θεραπευτικό πλαίσιο. Οι συνεδρίες γίνονται με την τοποθέτηση του αναλυομένου στην ψυχαναλυτική κλίνη, σε μία θέση και χώρο όπου θα μπορέσει να υπάρξει η μεγαλύτερη δυνατόν χαλάρωση και απομάκρυνση από άλλα ερεθίσματα. Ο αναλυτής τοποθετείται, πίσω και εκτός του οπτικού πεδίου του αναλυομένου. 

Είναι απαραίτητη η τακτή πραγματοποίηση ψυχαναλυτικών συνεδριών, διάρκειας στην κλασική μορφή 45 λεπτών, σε συγκεκριμένες ημέρες και ώρες, σε συχνότητα από τρεις έως πέντε φορές εβδομαδιαίως. 

Η συνολική διάρκεια της ψυχαναλύσεως, αν και δεν μπορεί να ορισθεί εκ των προτέρων, είναι μακρά και πολυετής. 

Όπως σε κάθε θεραπεία, έτσι και στην ψυχανάλυση υπάρχουν ενδείξεις και αντενδείξεις για διάφορες παθήσεις, ή ακόμα για την χρονική στιγμή ενάρξεως μίας ψυχαναλύσεως. Αυτή η εξέταση της ενδείξεως θα γίνει από τον ειδικό αναλυτή στις πρώτες συνεδρίες και συναντήσεις γνωριμίας. 

Βεβαίως απαιτεί την ύπαρξη ενός προσωπικού κινήτρου από την πλευρά του αναλυομένου να εισέλθει σε αυτή τη διαδικασία ψυχικής διερευνήσεως. Το ίδιο απαραίτητη είναι η καλή και θεμελιωμένη κατάρτιση του ψυχαναλυτού, ο οποίος θα πρέπει να έχει πραγματοποιήσει ο ίδιος, πέραν της ψυχιατρικής ή ψυχολογικής εξειδικεύσεως, μία διδακτική ανάλυση και ειδική ψυχαναλυτική εκπαίδευση.