Γυναικεία στειρότητα

Το πρώτο μέλημα είναι η κατάλληλη θεραπεία

Είναι η αδυναμία της γυναίκας να μείνει έγκυος μετά την πάροδο ενός έτους ελεύθερων σεξουαλικών σχέσεων. Παρουσιάζεται σε ποσοστό περίπου 15% των έγγαμων ζευγαριών και διακρίνεται σε πρωτοπαθή και δευτεροπαθή. 

Τα αίτια της γυναικείας στειρότητας είναι δυνατόν να προέρχονται από:

Τον κόλπο, στον οποίο καταστάσεις όπως η ψυχογενής δυσπαρεύνεια, οι επίκτητες ή συγγενείς στενώσεις, αλλά και τα κολπικά διαφράγματα δημιουργούν πρόβλημα εναπόθεσης του σπέρματος στον οπίσθιο κολπικό θόλο.

Τον τράχηλο της μήτρας, η δυσλειτουργία του οποίου δυσχεραίνει την είσοδο των σπερματοζωαρίων στην τραχηλική βλέννα–προκαλείται από ορμονικά, φλεγμονώδη, ανατομικά ή ανοσολογικά αίτια. 

Τη μήτρα, με συνηθέστερο αίτιο την αντικατάσταση του λειτουργικού ενδομητρίου από συνδετικό ιστό υπό μορφή συμφύσεων ή ουλών, που οφείλεται σε βίαιες αποξέσεις, ενδομητρίτιδα, πλαστικές μήτρας ή αφαίρεση ινομυωμάτων. 
Σπανιότερα αίτια στειρότητας είναι οι υποβλεννογόνιοι πολύποδες και τα ινομυώματα.

Τις σάλπιγγες, με συνηθέστερα αίτια φλεγμονές, ενδομητρίωση και εγχειρήσεις στα γεννητικά ή τα παρακείμενα όργανα, που προκαλούν μείωση ή κατάργηση της λειτουργικότητάς των σαλπίγγων και απόφραξη τους ή διαταραχή της σαλπιγγωοθηκικής σχέσης.
Τις ωοθήκες, οπότε εκδηλώνεται ως ανώμαλη εμμηνορρυσία, αραιομηνόρροια ή αμηνόρροια (βλέπε διαταραχές έμμηνης ρύσης). Τα αίτια είναι οργανικά ή λειτουργικά, συγγενή ή επίκτητα και μπορεί να εντοπίζονται σε οποιοδήποτε σημείο του άξονα υποθαλάμου – υπόφυσης – ωοθηκών ή να αφορούν παθήσεις άλλων οργάνων, όπως του θυρεοειδούς, των επινεφριδίων, του ήπατος, των νεφρών και άλλα. 

Τέλος, υπάρχει ένα ποσοστό στειρότητας που κυμαίνεται στο 10-20% και στο οποίο δεν ανευρίσκεται κανένα αίτιο «ανεξήγητη στειρότητα». 

Δεδομένων των πολλών αιτίων στειρότητας και του γεγονότος ότι αυτά είναι δυνατό να συνυπάρχουν και στους δύο συζύγους, η διαγνωστική προσέγγιση και κατ’ επέκταση η θεραπεία της πρέπει να γίνεται μέσα στα πλαίσια του ζεύγους ως πάσχουσας μονάδας. Η διαγνωστική προσέγγιση αρχίζει με το ιστορικό και την κλινική εξέταση του ζεύγους. Ανάλογα με τα στοιχεία που θα προκύψουν, προγραμματίζονται οι αναγκαίες εργαστηριακές εξετάσεις. 

Από την πλευρά της γυναίκας, ελέγχονται: 

Η ωοθυλακιορρηξία, έμμεσα, με το θερμομετρικό διάγραμμα, τα κολπικά επιχρίσματα, την ποιότητα της τραχηλικής βλέννας και τη βιοψία του ενδομητρίου, και άμεσα, με τη μέτρηση της προγεστερόνης στο αίμα και το υπερηχογράφημα των ωοθηκών. Αν διαπιστωθούν διαταραχές της ωοθυλακιορρηξίας, η ανεύρεση των αιτιών που τις προκάλεσαν απαιτεί πλήρη ενδοκρινολογικό έλεγχο, απεικονιστικό έλεγχο του υποθαλάμου και της υπόφυσης ή και καρυότυπο.

Ο κόλπος και ο τράχηλος με τη δοκιμασία Huhner, τον έλεγχο της σχέσης των σπερματοζωαρίων με την τραχηλική βλέννα, την κολποσκόπηση και τον ανοσολογικό έλεγχο. 

Οι σάλπιγγες, με υστεροσαλπιγγογραφία και λαπαροσκόπηση. 

Η μήτρα με υστερογραφία, υστεροσκόπηση και υπερηχογράφημα. 

Η θεραπεία της υπογονιμότητας καθορίζεται από πολλές παραμέτρους, όπως είναι η ηλικία της γυναίκας, το χρονικό διάστημα του έγγαμου βίου, τα ανευρεθέντα αίτια της στειρότητας και λοιπά, και είναι σε περίπτωση:  

Κολπικού παράγοντα: ψυχιατρική θεραπεία της δυσπαρεύνειας και χειρουργική αποκατάσταση των τοπικών ανωμαλιών ή ομόλογη τεχνητή σπερματέγχυση.

Τραχηλικού παράγοντα: αντιβίωση, κρυοπηξία ή καυτηρίαση με ακτίνες λέηζερ, στην περίπτωση χρόνιας τραχηλίτιδας, και διαστολή του τραχήλου, στην περίπτωση στένωσής του. Στις περιπτώσεις που η ποιότητα της βλέννας δεν βελτιώνεται με τα θεραπευτικά μέσα που αναφέρθηκαν, ενδείκνυται ομόλογη ενδομητρική σπερματέγχυση. Σε περίπτωση ανοσολογικής στειρότητας, τα καλύτερα αποτελέσματα επιτυγχάνονται με την εξωσωματική γονιμοποίηση και μάλιστα με την ενδοκυτταροπλασματική εμφύτευση του σπερματοζωαρίου στο ωάριο. 

Μητρικού παράγοντα: λύση των ενδομητρικών συμφύσεων και εξαίρεση των υποβλεννογόνιων ινομυωμάτων και πολύποδων, με χειρουργική υστεροσκόπηση. 

Σαλπιγγικού παράγοντα: χειρουργική προσέγγιση με μικροχειρουργική ή χειρουργική λαπαροσκόπηση και εξωσωματική γονιμοποίηση, ανάλογα με τη βαρύτητα της κατάστασης. 

Διαταραχών της ωοθυλακιορρηξίας: το πρώτο μέλημα είναι η κατάλληλη θεραπεία τυχόν αιτίων που προκαλούν υπερέκκριση προλακτίνης (Παθήσεις Υπόφυσης), δυσλειτουργία του θυρεοειδούς ή των επινεφριδίων ή εγκυμονούν κινδύνους για την υγεία της γυναίκας π.χ. όγκοι εγκεφάλου, των ωοθηκών, των επινεφριδίων και λοιπά. 

Στις άλλες περιπτώσεις χορηγούνται φάρμακα, τα οποία προκαλούν ωοθυλακιορρηξία, σε διάφορα θεραπευτικά σχήματα. Τέτοια φάρμακα είναι η κιτρική κλομιφαίνη, οι γοναδοτροπίνες και τα ανάλογά τους, και η βρωμοκρυπτίνη. Σε αθεράπευτες περιπτώσεις ενδείκνυται η εξωσωματική γονιμοποίηση με ωάρια δότριας. 

Η παρατεταμένη ανεξήγητη στειρότητα αντιμετωπίζεται με εξωσωματική γονιμοποίηση. 

Διάβασε επίσης: Ανδρική Στειρότητα