Τι είναι έμμηνης ρύσης – Διαταραχές

Πολύποδας που προβάλλει
από το στόμιο του κόλπου

Έμμηνη ρύση ή περίοδος είναι η επαναλαμβανόμενη με περιοδικό ρυθμό, σε τακτά χρονικά διαστήματα περίπου ενός μηνός, αποβολή αίματος από την κοιλότητα της μήτρας. 

Αρχίζει μεταξύ 11 - 15^ου έτους της ηλικίας, εμμηναρχή, και παύει μεταξύ 45 - 55^ου έτους, εμμηνόπαυση. 

Η εμφάνιση της έμμηνης ρύσης οριοθετεί το τέλος ενός γεννητικού κύκλου και την έναρξη ενός άλλου, επαναλαμβάνεται συνέχεια κατά την αναπαραγωγική ηλικία της γυναίκας κι έχει πάντοτε τον ίδιο στόχο, τη γονιμοποίηση.

Στο πείραμα αυτό της γονιμοποίησης, που γίνεται φυσιολογικά κάθε μήνα, συνεργάζονται αρμονικά διάφορα τμήματα του κεντρικού νευρικού συστήματος, και κυρίως ο υποθάλαμος, με την υπόφυση και τις ωοθήκες. Οποιαδήποτε διαταραχή στη λειτουργία του άξονα, καθώς και στην ακεραιότητα του γεννητικού συστήματος της γυναίκας έχει ως αποτέλεσμα διαταραχές της έμμηνης ρύσης και στο ρυθμό εμφάνισης της και στην ποσότητα και τη διάρκειά της.   Αμηνόρροια. Είναι η πλήρης απουσία της έμμηνης ρύσης στη διάρκεια της γεννητικής ηλικίας της γυναίκας. Διακρίνεται σε πρωτοπαθή, όταν δεν έχει ποτέ εμφανιστεί έμμηνη ρύση, και δευτεροπαθή αμηνόρροια, όταν η έμμηνη ρύση σταματήσει για 6 ή περισσότερους μήνες μετά από χρονικό διάστημα ομαλής ή ανώμαλης εμφάνισής της. Φυσιολογικά παρατηρείται αμηνόρροια στην εγκυμοσύνη και τη γαλουχία. Τα αίτιά της είναι πολλά. Από το κεντρικό νευρικό σύστημα αφορούν ψυχικές διαταραχές (στρες, κατάθλιψη, νευρογενή ανορεξία, ψυχώσεις, λήψη ψυχοφαρμάκων), οργανικές παθήσεις του κεντρικού νευρικού συστήματος και παθήσεις της υπόφυσης. Ακόμη, η αμηνόρροια εμφανίζεται μερικές φορές μετά από έντονη δίαιτα. Τα αίτια από τις ωοθήκες περιλαμβάνουν γενετικές παθήσεις, όπως το σύνδρομο Turner, όγκους, φλεγμονές, αιμορραγία ή ισχαιμία του οργάνου, το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (Δασυτριχισμός), και βέβαια τη χειρουργική αφαίρεση των ωοθηκών ή τη χορήγηση ακτινοβολίας στην περιοχή της λεκάνης. Ακόμη, η συγγενής απλασία της μήτρας, η ατρησία του παρθενικού υμένα, η απλασία του κόλπου και η ατρησία του τραχήλου προκαλούν πρωτοπαθή αμηνόρροια, ενώ η διαταραχή της αρχιτεκτονικής της ενδομητρικής κοιλότητας και η στένωση του τραχήλου από συμφύσεις, μετά από φλεγμονές ή επεμβάσεις, είναι δυνατό να προκαλέσουν δευτεροπαθή αμηνόρροια. Τέλος, παθήσεις των επινεφριδίων (σύνδρομο Cushing, νόσος του Addison, όγκοι), η διαταραχή της λειτουργίας του θυρεοειδούς και ο απορυθμισμένος σακχαρώδης διαβήτης συνοδεύονται ενίοτε από αμηνόρροια.

Ολιγομηνόρροια. Η έμμηνη ρύση εμφανίζεται σε κανονικά χρονικά διαστήματα, έχει όμως, βραχύτερη διάρκεια και λιγότερη ποσότητα αίματος. Οφείλεται σε ανωμαλίες διάπλασης της μήτρας, σε ενδομητρικές συμφύσεις, ανώμαλη υποδεκτικότητα του ενδομητρίου, στην ιδοσυστασία της γυναίκας και την οικονομία της φύσης ως αντιρρόπηση κάποιας γενικής πάθησης του οργανισμού, όπως πνευμονική φυματίωση, αναιμία, γενική καχεξία.

Αραιομηνόρροια. Επιμηκύνεται το χρονικό διάστημα μεταξύ δύο έμμηνων ρύσεων μέχρι 40-80 ημέρες, με κανονική ή άφθονη ποσότητα αίματος. Προκαλείται από ενδοκρινικές ή συστηματικές παθήσεις, έλλειψη ωοθυλακιορρηξίας ή είναι δυνατό να οφείλεται στην ιδιοσυστασία της γυναίκας, με παράταση της πρώτης φάσης του κύκλου και κανονική ωοθυλακιορρηξία.

Συχνομηνόρροια. Χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση της περιόδου σε μεσοδιαστήματα 14-25 ημερών. Οφείλεται σε λειτουργικές διαταραχές του άξονα υποθάλαμος - υπόφυση - ωοθήκες και είναι συχνότερη στην εμμηναρχή ή την εμμηνόπαυση. Είναι δυνατόν να οφείλεται και σε παθήσεις της μήτρας, όπως ινομυώματα, πολύποδες, φλεγμονές ή υπολείμματα κύησης.

Μηνορραγία. Είναι η παράταση της εμφανιζόμενης σε κανονικά διαστήματα έμμηνης ρύσης και είναι δυνατό να διαρκεί 10-12 ημέρες με σημαντική απώλεια αίματος. Για την εμφάνισή της ενοχοποιούνται οι παράγοντες από τη μήτρα, που προκαλούν και τη συχνομηνόρροια. Είναι δυνατό να εμφανίζεται και σε κύκλους όπου δεν πραγματοποιείται ωορρηξία, όπως σε νέα κορίτσια με ανωριμότητα του άξονα υποθάλαμος - υπόφυση - ωοθήκες (λειτουργική αιμορραγία της εφηβείας).

Μητρορραγία. Είναι η εμφάνιση άλλοτε άλλης ποσότητας αίματος σε ακανόνιστα χρονικά διαστήματα, ανεξάρτητα από την έμμηνη ρύση. Οφείλεται σε ινομυώματα, πολύποδες ή νεοπλάσματα του τραχήλου, του ενδομητρίου ή του κόλπου.

Υπερμηνόρροια. Χαρακτηρίζεται από μεγάλη απώλεια αίματος σε μία έμμηνη ρύση, που εμφανίζεται σε τακτικά χρονικά διαστήματα και έχει φυσιολογική διάρκεια. Συνήθως οφείλεται σε διαταραχές της ωοθυλακιορρηξίας, σε ενδοκρινικές ή συστηματικές παθήσεις. 

Δυσμηνόρροια. Είναι η έμμηνη ρύση που συνοδεύεται από δυνατό πόνο στο υπογάστριο και την περιοχή της λεκάνης, με τάση για έμετο, διάρροια, ναυτία και πονοκέφαλο. Είναι συχνή σε νεαρά κορίτσια κάτω των 20 ετών (30-50%). Διακρίνεται σε πρωτοπαθή, η οποία εμφανίζεται 6-12 μήνες από την εμμηναρχή, χωρίς να υπάρχει οργανική βλάβη στα γεννητικά όργανα, και δευτεροπαθή, η οποία παρατηρείται μερικά χρόνια μετά την εμμηναρχή ως αποτέλεσμα τοπικής ανωμαλίας ή πάθησης στα γεννητικά όργανα (ενδομητρίωση, πυελική φλεγμονή, αδενομύωση, πολύποδες, ινομυώματα, στένωση ή σύμφυση του τραχήλου, ενδομήτριο σπείραμα και άλλα). Ο πόνος στη πρωτοπαθή δυσμηνόρροια οφείλεται σύμφωνα με διάφορες απόψεις σε αύξηση του τόνου του μυϊκού τοιχώματος της μήτρας ή σε αυξημένη ευαισθησία των κυτταρικών υποδοχέων στις προσταγλανδίνες. Συνοδεύεται πάντοτε με εκκριτικό ενδομήτριο και, παρά τον πόνο, είναι καλό σημείο ομαλής λειτουργίας του κύκλου. Για την αντιμετώπισή της χρησιμοποιούνται διάφορα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (παυσίπονα), με καλά αποτελέσματα.