Ραχίτιδα

Προληπτικά πρέπει να αρχίσει
 η θεραπεία στους πρώτους
μήνες ζωής

Είναι πάθηση παιδική και παρουσιάζεται στην ηλικία που αναπτύσσεται το οστικό σύστημα. 

Οφείλεται στην έλλειψη της βιταμίνης D. Η έλλειψη βιταμίνης D στον ενήλικο προκαλεί την οστεομαλακία. Η ραχίτιδα χαρακτηρίζεται από το ότι στις ζώνες οστεογένεσης, αντί να σχηματιστεί κανονικός οστίτης ιστός, σχηματίζεται ένα ανώμαλο οστεοειδές χωρίς ασβέστιο. Αυτή η ανωμαλία προκαλεί τις παραμορφώσεις του σκελετού. 

Συμπτώματα

Αρχίζουν ανάμεσα στους 6 και 24 μήνες, μερικές φορές και πιο αργά. Πιο συχνά ανακαλύπτονται στο τέλος του χειμώνα, ίσως επειδή προστίθεται και η έλλειψη βιταμίνης D που θα δημιουργούσε το δέρμα με την ακτινοβολία του ηλίου. 

Τα αρχικά συμπτώματα είναι πολλές φορές ασήμαντα. Το παιδί είναι νευρικό, ανήσυχο, ευερέθιστο, κλαίει συχνά και δύσκολα θηλάζει. Ιδρώνει και έχει άσχημο ύπνο. Λόγω της ατονίας των κοιλιακών μυών παρουσιάζει διόγκωση της κοιλιάς. 

Οι πρώτες εκδηλώσεις από τα οστά είναι η ανάπτυξη του οστεοειδούς χωρίς ασβέστιο στις ζώνες οστεογένεσης της σπονδυλικής στήλης και των πλευρών και η δημιουργία του χαρακτηριστικού ραχιτικού κομβολογίου. Επίσης από τις πρώτες εκδηλώσεις είναι από το κρανίο, η κρανιόφθιση (craniotabes), δηλαδή η μαλάκυνση των πλατιών οστών του κρανίου με καθυστέρηση της σύγκλισης των πηγών. Η διόγκωση του οστεοειδούς των μετωπιαίων οστών προκαλεί παραμόρφωση της κεφαλής που μοιάζει σαν τετράγωνο. Επίσης έντονη είναι και η καταστροφή των δοντιών. Αλλοιώνεται το σχήμα του θώρακα με μεγάλη προεκβολή του στέρνου, που χαρακτηριστικά λέγεται «στέρνο της κότας». Ακόμα, δημιουργούνται παραμορφώσεις της σπονδυλικής στήλης, των ποδιών και της λεκάνης. Σπάνια τα ραχιτικά παιδιά μπορούν να παρουσιάσουν και τετανία.

Διάγνωση

Γίνεται με την ακτινογραφία με την οποία βρίσκουμε τις χαρακτηριστικές διογκώσεις και τις άλλες ανωμαλίες. Επίσης με εργαστηριακές εξετάσεις όπου βρίσκουμε στον ορό αυξημένες τις αλκαλικές φωσφατάσες. 

Στα κόπρανα είναι πολύ αυξημένα το ασβέστιο και ο φώσφορος.

Το μεγάλο πρόβλημα της διάγνωσης είναι η βιταμινοάντοχη ραχίτιδα. Σε αυτές τις ραχίτιδες το κοινό χαρακτηριστικό είναι η αδυναμία απορρόφησης του ασβεστίου και του φωσφόρου παρά τη χορήγηση των κανονικών δόσεων βιταμινών D. Αυτές οι ραχίτιδες συνδυάζονται με νανισμό και είναι οικογενειακές. 

Προφύλαξη

Αυτή πρέπει να αρχίζει από την εγκυμοσύνη, την οποία είναι απαραίτητο να παρακολουθούμε κυρίως όταν πρόκειται για γυναίκες που υπάρχει υποψία ότι δεν σιτίζεται καλά ή δεν ζουν στην ύπαιθρο στον καθαρό αέρα και στον ήλιο. Πρέπει από την αρχή να χορηγούμε βιταμίνη D. Μετά τη γέννηση και κατά το θηλασμό να τους χορηγούμε βιταμίνες D και το βρέφος να θηλάζει τουλάχιστον για 6 μήνες. 

Θεραπεία

Μεγάλες δόσεις βιταμίνης D από το στόμα ή σε ένεση και συμπληρωματικά ασβέστιο. Η θεραπεία αυτή της μεγάλης δόσης, δηλαδή 2000 ή 4000 μονάδες την ημέρα, θα διαρκέσει ως να συμπληρωθούν 200.000 μονάδες. Αν έχει παρουσιαστεί τετανία ή υπασβεστιαιμία, πρέπει για μερικές ημέρες να προηγηθεί η ασβεστοθεραπεία από τη χορήγηση βιταμίνης D. 

Προληπτικά πρέπει να αρχίσει η θεραπεία στους πρώτους μήνες ζωής με 800 ή 1200 μονάδες βιταμίνης D την ημέρα, μέχρι να συμπληρωθούν 200.000 μονάδες και να επαναλαμβάνεται κάθε εξάμηνο.