Τι είναι Υστερία. Συμπτώματα-Θεραπεία

 Η φυγή περιορίζεται σε ένα ταξίδι με διάθεση απόρριψης της παλαιάς ταυτότητας

Η υστερία είναι μία από τις κλινικές μορφές των νευρώσεων. Διακρίνουμε δύο τύπους, το μετατρεπτικό ή σωματόμορφο τύπο, και τον αποσυνδετικό ή διασχιστικό τύπο.

Μετατρεπτικός τύπος υστερίας

Αφορά την ακούσια απώλεια μίας κινητικής ή αισθητήριας λειτουργίας. 

Συμπτώματα

Προσομοιάζουν, κάποια νευρολογική διαταραχή χωρίς όμως να υπάρχει οργανικό υπόβαθρο. Είναι συνήθως εντυπωσιακά με αιφνίδια εμφάνιση και μπορεί να αφορούν, παράλυση μέλους ή όλου του σώματος, τύφλωση, αφωνία, ανοσμία ή και κρίση γενικευμένων σπασμών ως μια επιληπτική κρίση. 

Άλλες μορφές υστερικής σωματοποιήσεως είναι συμπτώματα από το αυτόνομο νευρικό σύστημα με ναυτία, εμετό, διόγκωση της κοιλιάς (ψευδοκύηση ή ανεμογκάστρι), αλλά και κρίσεις κεφαλαλγιών. Συχνά η εγκατάσταση αυτής της σωματόμορφης συμπτωματολογίας συνοδεύεται από συναισθηματική φόρτιση, φωνές και μία ιδιαίτερη συμπεριφορά του ατόμου, θεατρική και που προσπαθεί να προσελκύσει το ενδιαφέρον των άλλων, ως ένα δευτερογενές όφελος της παθήσεως. Όμως, στη συνέχεια, το άτομο φαίνεται να μην παρουσιάζει άγχος, να αδιαφορεί για το πρόβλημά του, δείχνει ξένοιαστο και περιγράφει ευχαρίστως και με χαμόγελα την κατάστασή του.

Αίτια

Όπως το έδειξε η ψυχανάλυση, η επιλογή του σωματόμορφου συμπτώματος, αν και ακούσια, δεν είναι τυχαία, αλλά εκφράζει μία ασυνείδητη ενδοψυχική σύγκρουση, η οποία αποτελεί και το αίτιο της διαταραχής. Συχνά το αίτιο της υστερικής σωματομετατροπής βρίσκεται σε ένα τραυματικό γεγονός που σχετίζεται με μία άλλη παλαιότερη και απωθημένη τραυματική εμπειρία. 

Αποσυνδετικός τύπος υστερίας

Χαρακτηρίζεται από μία διαταραχή της συνειδήσεως του εαυτού του ή ορισμένων γεγονότων ή καταστάσεων. Η εμφάνιση είναι αιφνίδια και η διάρκεια συνήθως περιορισμένη. Διακρίνουμε τρεις κύριες μορφές:

Της ψυχογενούς αμνησίας, με απώλεια μνήμης για ορισμένα σημαίνοντα και με συμβολική αξία για το άτομο γεγονότα και συχνές άσκοπες περιπλανήσεις. 

Της ψυχογενούς φυγής, όπου απροειδοποίητα, το άτομο φεύγει από τον τόπο, την οικογένεια και την εργασία του. Στον προορισμό του το άτομο φαίνεται να αναπτύσσει εκ νέου τις δραστηριότητες του, μάλιστα με μεγαλύτερο ενδιαφέρον και χωρίς τις προηγούμενες ψυχικές εντάσεις και χωρίς να φαίνεται να ενοχλείται για την φυγή του. Συχνότερα όμως η φυγή περιορίζεται σε ένα ταξίδι με διάθεση απόρριψης της παλαιάς ταυτότητας. Όταν το άτομο συνέλθει από το υστερικό επεισόδιο φυγής, δεν έχει καμία ανάμνηση από τις περιπλανήσεις του. 

Η πολλαπλή προσωπικότητα αφορά την εναλλαγή στην καθημερινή ζωή διαφόρων ειδών προσωπικοτήτων και ταυτοτήτων σε ένα άτομο. Η διάρκεια παραμονής στην μία ή την άλλη ταυτότητα συνήθως είναι μικρή, ενώ φαίνεται να υπάρχει μία προεξάρχουσα, κύρια και περισσότερο δομημένη, ενώ οι άλλες εμφανίζονται περισσότερο διάχυτες και ασαφείς. 

Αίτια

Ο αποσυνδετικός τύπος της υστερίας συχνά οφείλεται σε μία σοβαρή ψυχική ή διαπροσωπική σύγκρουση, από την οποία η φυγή ή η αμνησία φαίνεται να αποτελούν αμυντικούς τρόπους αντιμετωπίσεως. 

Κάθε κλινική μορφή υστερίας εμφανίζει στο επίπεδο της προσωπικότητος και των σχέσεων μία ευκολία στην επικοινωνία έως και μία συναισθηματική αστάθεια, μυθοπλασία, συχνές προσπάθειες πρόκλησης του άλλου, σύναψη έντονα συναισθήματα και ερωτικά επενδεδυμένων σχέσεων, ενώ συγχρόνως εμφανίζει έναν υποβολιμαίο χαρακτήρα, που μάλιστα καθιστά την υστερία ιδιαίτερα δεκτική στην ύπνωση. 

Θεραπεία

Η θεραπευτική αγωγή της υστερίας, ανάλογα με την σοβαρότητα, θα περιλαμβάνει αγχολυτική αγωγή, ιδίως στην σωματομετατροπή, και θα πρέπει να βασιστεί σε ψυχοθεραπευτική αντιμετώπιση, συνήθως ψυχαναλυτικής κατευθύνσεως, αν και εξ αιτίας των δευτερογενών οφελών και της αδιαφορίας του ασθενούς για την πάθησή του, θα υπάρξουν προς την προσπάθεια αλλαγής πολλές αντιστάσεις.